Zo lijken ambtenaren en zorg- en welzijnsprofessionals elkaar vaak simpelweg niet te begrijpen, waardoor ze regelmatig langs elkaar heen werken. Maar wat kunnen professionals zelf doen om de verschillen in het sociaal domein te overbruggen? Simpel, verdiep je in de ander en ontwikkel een gemeenschappelijke taal.

Twee werelden

Dat ambtenaren en zorg- en welzijnsprofessionals elkaar niet altijd goed begrijpen, is niet heel vreemd. Hun werelden zijn namelijk totaal verschillend. Maar omdat ze nu op elkaar zijn aangewezen in het sociaal domein, is het wel belangrijk dat ze elkaar snel leren begrijpen. Zie het als een stel Nederlanders en Chinezen die samen een huis moeten bouwen. De kans dat de samenwerking direct goed verloopt, is klein. Maar deze zal uiteindelijk wel op gang komen als ze elkaar leren kennen en kunnen communiceren. Er is echter één verschil, in het sociaal domein is er geen tijd meer om te wachten totdat de samenwerking spontaan op gang komt.

Vooroordelen

Er bestaan, net als in de echte wereld, vooroordelen die de samenwerking in het sociaal domein in de weg staan. Deze vooroordelen zorgen er in de praktijk voor dat de verschillende professionals elkaar mijden. Bijvoorbeeld omdat een professional zeker weet dat de andere professional het er niet mee eens is, waardoor dat wat ze samen moeten doen meer tijd en moeite zal kosten. Maar juist door elkaar te mijden, ontstaan moeizame processen. En daarom is het belangrijk dat ambtenaren en zorg- en welzijnsprofessionals elkaar en elkaars wereld beter leren kennen.

Het beeld van de ambtenaar…

De ambtenaar maakt van achter zijn bureau beslissingen, met de wet- en regelgeving in zijn ene hand en in zijn andere hand  zijn portemonnee. Met zijn beslissingen helpt hij de burger vaker verder in de problemen dan dat hij de burger eruit helpt. Maar dit is geen probleem, want de ambtenaar is de burger al lang geleden uit het oog verloren.

… en de zorg- en welzijnsprofessional

De zorg- en welzijnsprofessional doet daarentegen alles om de burger tevreden te stellen. De wens van de burger is het uitgangspunt, ongeacht de realiteit of haalbaarheid van die wens. Bij beslissingen houdt hij geen rekening met de wet- en regelgeving, eerder gemaakte afspraken of financiële gevolgen. En als de burger een wietplantage heeft op zijn zolder? Dan zal zijn uitkering wel véél te laag zijn. Logisch.

Karikatuur

Deze beelden zijn natuurlijk een karikatuur en een uitvergroting van de werkelijkheid, maar laten wel zien waarom de samenwerking in het sociaal domein soms zo lastig is. De ambtenaar en de zorg- en welzijnsprofessional zien elkaar als tegenpool. En daarom mijden ze elkaar in plaats van elkaar op te zoeken.

Omgekeerde toets

Ambtenaren en zorg- en welzijnsprofessionals moeten verder ook met elkaar leren communiceren. Daarvoor moeten ze een gemeenschappelijke taal ontwikkelen, die ruimte biedt voor culturele verschillen. Een tool die hierbij gebruikt kan worden, is de omgekeerde toets. De omgekeerde toets is een nieuwe manier van werken die de professionals in het sociaal domein een gemeenschappelijke taal geeft. Daarbij biedt de omgekeerde toets ook ruimte voor de verschillende punten die van belang zijn voor de verschillende professionals, zoals de wens van de burger of de wet- en regelgeving. Met de omgekeerde toets kunnen ambtenaren en zorg- en welzijnsprofessionals verder bouwen aan hun gezamenlijke huis: het sociaal domein.

Pieter-Jan de Jongh is adviseur bij Stimulansz. Hij ondersteunt gemeenten en wijkteams bij de integrale hulpverlening voor jongeren van 16 tot 27 jaar door middel van kennis, advies en trainingen.