Ik vraag me af: waar blijft de professional?  Hoe kan het dat degenen die het werk doen en daar goed in zijn, niet van zich laten horen? Voelen ze zich geen eigenaar meer van hun werk omdat ze geleefd worden door systemen en protocollen? En waar is het collectief? Zijn ze niet meer één groep door de verkokering van hun werk? Waar is toch die doorgewinterde jongerenwerker, maatschappelijk werker, kinderwerker – zijn slobbertrui en sjekkie ondertussen ingewisseld door een paar Nikes en een iPhone – die stond voor zijn werk, en de cliënten waarmee hij werkte?  Die wist hoe de hazen liepen en die er zélf voor zorgde dat hij zijn werk goed kon doen?

Ze lopen nog ergens rond, ik weet het zeker. En ik hoop dat ze weer de stem en de ruggengraat worden van het welzijnswerk, het maatschappelijk werk en de jeugdhulp. Want we hebben ze hard nodig! De verwachtingen over de veranderingen en het ‘anders werken’ zijn immers hooggespannen.

We hebben professionals nodig die kunnen werken in een sector vol verandering en onzekerheden. Waarbij organisaties kantelen of worden opgeheven en andere opdrachtgevers aan het roer komen. Dit vraagt om een professional die vertrouwt op zijn eigen wijsheid en deskundigheid. Die deze gebruikt als kompas in zijn werk en bij de vele vragen die hij tegenkomt. En die tegelijkertijd volop aan het ontwikkelen en pionieren is.

Het huidige stelsel is zo stevig gebouwd dat veranderen niet vanzelf gaat. Werkwijzen, systemen en protocollen die we met z’n allen bedacht hebben, werken veranderingen tegen. Een professional die eigenwijs en kritisch is op nieuwe systemen gaat het verschil maken. Professionals moeten opgewassen zijn tegen instellingen die hardnekkig vasthouden aan bestaande structuren. Niet meelopen met de meute of zich in bochten wringen om aan bureaucratische of onmogelijke eisen te voldoen.

We hebben professionals nodig die blijven kijken naar wat er echt nodig is om hun werk te kunnen doen en naar wat er echt toe doet voor de burger en de cliënt. Voor de professional is het dan ook essentieel om zijn eigen reflectie te organiseren. Zo blijft hij kritisch naar zijn eigen functioneren en blijft hij verbeteren.

Ik gun de professionals weer het eigenaarschap over hun werk, het staan voor wat ze doen en dat ze van zich laten horen. Ik hoop ze te zien: zelfverzekerd lopend door de galmende hallen van het gemeentehuis. Op weg naar de wethouder, om hem in klare taal te vertellen dat het écht niet kan dat de uitkering van een gezin stopt. Het gezin komt op straat te staan, en dat terwijl de jeugdwerker juist hard bezig is om de kinderen thuis te houden. De ouders zijn bovendien net gestart met een schuldsaneringstraject. ‘Meneer de wethouder, dit kán zo niet!’

Ik wil ze weer zien, deze deskundige en oh zo eigen-wijze professionals!

Reageren? Twitter @josevianen.

José Vianen ondersteunt gemeenten en instellingen bij de transitie van de (jeugd)zorg. Dit doet zij vanuit de ambitie veranderingen op gang te brengen die er toe doen voor mensen en organisaties. Haar aanpak is doelgericht en creatief, waarbij de beste ideeën ontstaan door uitwisseling van kennis en ervaring.