De vorige keer blogde Yvette over succesvolle anti-pestmethoden >>
Omdat de hersenen zich tot 25-jarige leeftijd nog volop ontwikkelen, kunnen jongeren in de puberfase nog niet goed nadenken over bijvoorbeeld oorzaak en gevolg. Hoe kunnen we de pubers begeleiden en behoeden voor de gevolgen van hun experimentele gedrag? Ik vroeg om raad bij mijn collega Sietske Algera. Zij kan – als GGD functionaris gezondheidsvoorlichting en -opvoeding, en trainer Puberbrein bij de GGD Academy – alles vertellen over het puberbrein en aanverwante gezondheidsthema’s rondom jeugd.
Sietske: ‘In de puberfase ontwikkelen jongeren zich op allerlei gebieden, lichamelijk, sociaal-emotioneel en cognitief. De cognitieve ontwikkeling verklaart voor een groot deel het gedrag van pubers. De verschillende hersendelen ontwikkelen zich niet gelijktijdig, en vooral de prefrontale cortex is nog volop in ontwikkeling. Dit deel in de hersenen is verantwoordelijk voor het inschatten van emoties, plannen en organiseren en beslissingen maken. Zo is het impulsieve gedrag van pubers te verklaren; het besturingssysteem van de hersenen werkt simpelweg nog niet optimaal. Daarom denken pubers bijvoorbeeld nog niet na over de gevolgen van teveel alcohol.’
‘Tijdens de ontwikkeling van de hersenen ontstaan verbindingen tussen de verschillende hersendelen. Alcohol heeft een remmend effect op de ontwikkeling van deze verbindingen. Dit uit zich in slecht concentreren, minder overzicht en dus slechte schoolprestaties. Bovendien kan alcohol zorgen voor een kater, wat ook direct effect heeft op schoolprestaties en ziekteverzuim.’
Sietske heeft een aantal tips voor ouders, leraren en jeugdbegeleiders geven? ‘Mijn eerste tip is om regels op te stellen en structuur te bieden. Omdat pubers vaak niet de gevolgen van hun gedrag kunnen overzien, moeten volwassenen hen hierbij helpen. Kies daarbij de gulden middenweg tussen te streng zijn en helemaal geen regels stellen. Wat goed werkt is om samen met de puber afspraken te maken, ook over de consequenties en gepaste straffen of beloningen. En het is heel belangrijk om de consequentie op korte termijn te stellen, aangezien door de ontwikkeling van hun hersenen pubers niet geïnteresseerd zijn in de gevolgen op lange termijn.’
‘Tip twee is: blijf betrokken. Toon interesse in wat ze doen op social media, tijdens het gamen of het sporten. Je hoeft niet alles te willen weten, maar je laat ze wel voelen dat ze bij je terechtkunnen. Vraag dus eens of een puber wil uitleggen hoe een game werkt. En voer dit soort gesprekjes gewoon tijdens het eten, of op het moment dat ze ermee bezig zijn. Door pubers betrokkenheid en structuur te bieden zorg je voor een veilige omgeving waarin dingen bespreekbaar gemaakt kunnen worden.’
Door meer over pubers te weten en hun gedrag te begrijpen, ben je als ouder, leraar of jeugdbegeleider beter voorbereid en kun je ook meer genieten van deze boeiende fase in het leven van een jongere.
