Mevrouw had de verfilming van het verhaal gezien en was aanvankelijk niet zo onder de indruk. Ze keek mee met haar logerende kleinkinderen, een extra inspanning naast de zorg voor haar zieke echtgenoot. In de film wordt Scrooge, een bittere oude man die alleen om geld geeft, bezocht door drie geesten. Zij leren hem warmte en aandacht op te brengen voor de medemens. ‘En dat doe ik toch genoeg, dacht ik zo!’ vertelt mijn cliënte verontwaardigd. Tegen het einde van de film neemt de derde geest Scrooge mee langs het huis van een gezin waarvan het jongste kind ziek is. Scrooge kent het gezin; de jongste is het zoontje van Scrooge’s assistent. Deze assistent werkt zich dagelijks bijna dood om het kind te laten overleven. Door het raam ziet Scrooge de familie aan tafel. Vader, moeder, twee kinderen. En een lege stoel. Er is iemand overleden.
In gedachten zoek ik naar een parallel. Bedoelt mevrouw dat ze de zorg niet meer aan kan? Integendeel. Voor haar bevatte de film een andere boodschap. Ze vervolgt: ‘Dus na die film ga ik gauw weer mijn man verschonen, stop het jongste kleinkind in bed en hol naar de buurvrouw of ze tijd heeft om naar de winkel te gaan. In het dorp aangekomen moeten we door die vreselijke sneeuw. Iedereen loopt vreselijk langzaam, maar voor mij tikt de klok. Ik moet zo snel mogelijk weer thuis zijn!’ Ik probeer iets te zeggen over de tijd nemen, maar krijg niet de kans. ‘Dus terwijl we daar zo schuifelen, kijk ik bij mensen naar binnen. Je moet toch iets zoeken om je aandacht op te richten!’
Haar ogen zijn rood. Ze haalt diep adem. ‘Bijna bij de winkel kijk ik door de zoveelste ruit. Ik zie een familie aan tafel. Vader, moeder, twee kinderen. En twee lege stoelen. De schrik slaat me om het hart. Ineens staat die derde geest naast me. De familie in het huis verandert in mijn schoonzoon, mijn dochter en hun twee kinderen. Op zondagmiddag eten we altijd samen. Mijn man wordt dan speciaal uit bed gehaald. Maar nu zit hij niet meer aan tafel’. Ze valt stil.
‘En u ook niet meer’, vul ik aan. Ze knikt, grijpt naar de tissues en huilt om haar nieuw verworven inzicht. Het inzicht dat als zij niet beter voor zichzelf zorgt, ze zelf ook ziek kan worden. ‘Of dat ik misschien zomaar instort’, voegt ze toe. Samen maken we plannen om meer rust in haar leven te bouwen, ook op de dagen dat de zorg veel aandacht vraagt. Na de feestdagen komt mevrouw met haar dochter en schoonzoon langs om ook met het gezin te werken aan preventie.
Als ik de spreekkamer sluit, valt een late kerstkaart op de mat. Hij is van een collega-organisatie uit de regio. Op de kaart staat een afbeelding van Scrooge die op 1e kerstdag tot inkeer is gekomen en met het grootste plezier feest viert. Ik knik hem dankbaar toe voor de lessen die ook bij mijn cliënten zeer welkom zijn.
Alle welzijnwerkers alvast een voorspoedig 2010 gewenst.
Kaarina Schoonheim (1983) studeerde filosofie en zorgethiek. Ze werkt voor twee welzijnsorganisaties in Brabant. Haar baan beslaat de leiding van een leefbaarheidsproject en coördinatie van een mantelzorg- en vrijwillige thuishulpcentrale.
