De enige plicht die de overheid ter harte wil nemen is de veiligheid. Daarvoor vraagt ze slechts betere naleving van onze normen en waarden. Normen en waarden slechts in de betekenis van omgangsnormen. Niet de normen en waarden van links, die ook ingaan op solidariteit binnen en tussen generaties, culturen of landen en zorg dragen voor je leefomgeving. De voorgestelde maatregelen door het nieuwe kabinet zijn er enkel op gericht de eigen verantwoordelijkheid te prikkelen. Vaak werkt dit echter niet of slechts gedeeltelijk.

Je zou kunnen zeggen dat de weg naar zorg-op-maat door de modernisering van de AWBZ en meer inzet van persoonsgebonden budgetten zal leiden tot een grotere mate van verantwoordelijkheid. Los van het feit dat deze manier van zorg helemaal niet is waar de burger om vraagt, zal de zorgmaatregel slechts leiden tot een nog meer calculerende burger. Bepaalde vanzelfsprekendheden zullen verdwijnen, waarom zou je nog iets extra’s bieden als je feitelijke keuzevrijheid verkleind wordt. Je mag je dan wel tegen van alles en nog wat kunnen verzekeren, dat gaat wel veel meer geld kosten. Er zal daarom gekozen worden voor een zo uitgekleed mogelijk pakket aan zorg, wat zijn weerslag zal hebben op de hoeveelheid zorg die de burger zelf bereid is te bieden.

Dat het recht op een uitkering bij ziekte of werkeloosheid onder druk staat, zou tot gevolg moeten hebben dat mensen eerder hun eigen verantwoordelijkheid nemen. Echter, vergeten wordt dat mensen die werken de wens hebben bij mindere tijden een alternatief voor ogen te hebben, zonder dat ze daar onevenredig veel voor hoeven te bieden. Er moet natuurlijk wel een evenwicht blijven. En als de plannen van het huidige kabinet werkelijkheid worden zullen oude tijden herleven en zal een goede verzekering voor het leven slechts bereikbaar zijn voor het rijkere deel van de bevolking. Deze groep heeft best het recht ‘rijk’ te zijn, ze heeft daarnaast echter ook de plicht de minderbedeelde buurman te onderhouden, aangezien elke rijke immers leeft bij gratie van een armere.

Ook de hardere eisen voor integratie en inburgering zijn een voorbeeld van wel de plichten opdringen aan de burger, maar niet zelf de plicht nemen de inburgering en integratie van mensen zo toegankelijk mogelijk te maken. Het principe van ‘voor wat hoort wat’ doet zich ook hier weer gelden. De balans lijkt nu echter om te slaan in het voordeel van degenen met een voorsprong die het zat lijken te zijn nog langer ‘hun’ bezit te delen met degenen die het eigenlijk het hardst nodig hebben. Het probleem lijkt daarmee dieper gegrond dan uit de geboden oplossingen blijkt. De niet werkende heeft uiteraard de plicht te blijven zoeken naar werk (indien dat mogelijk is), de nieuwkomer heeft de plicht te integreren (indien daar de mogelijkheid voor wordt geschapen). Zo heeft degene die dat alles kan bieden de plicht dat ook te bieden. Een omslag in de moraal is daarmee wenselijk. En in mijn ogen lijkt de enige oplossing een meer sociale koers te zijn.

Jasper Fastl,voorzitter Jonge Socialisten (PvdA)