Ik sta als kandidaat op de kieslijst van één van de politieke partijen. Maar ik ben op zoek. Op zoek naar de rol van de raad en de rol van het raadslid. Ik loop nu ruim een jaar mee in onze fractie en zie onze worsteling met de stukken. Vorige week nog het regionaal transitiearrangement jeugdzorg. Een gedegen ambtelijk voorbereid stuk van zeven gemeenten, deels uit dezelfde provincie, deels ook van daarbuiten. In de voorbereiding heeft de ambtenaar raadsleden meegenomen in het proces en veel uitleg gegeven. Nu ligt het stuk er, onder grote druk geproduceerd, en rijst in de fractie de vraag welke invloed er nog uit te oefenen is. Waar vinden we nog  ‘knoppen om aan te draaien’?

In mijn zoektocht naar de rol van de raad lees ik De gemeenteraad heeft geen toekomst van Piet Hein Peeters en Jasper Loots. Weinig rooskleurig schetsen veertien mensen hun beeld op de raad en haar raadsleden. De voorzitter van de VNG is, begrijpelijk, nog het meest positief. Maar de toename van regionale samenwerking, de complexiteit van vraagstukken, bondjes van zorgbestuurders, projectontwikkelaars en corporatiedirecteuren: het maakt het werk van een raad steeds ingewikkelder en daarmee steeds minder slagvaardig. Logisch dat het zoeken is naar de rol van de raad en de raadsleden. Ergens moet er iets anders in de lokale democratie. Dat denkt ook de gemeenteraad van de toekomst, een denktank die zich onder meer bezighoudt met de vraag hoe de kloof tussen overheid en burger gedicht kan worden.

Persoonlijk zie ik de toekomst van de raad in de in opkomst zijnde ‘doe-democratie’. Daar ligt een kans voor de lokale politiek om weer veel meer de verbinding aan te gaan met de mensen waarvoor ze uiteindelijk al die avonden op het stadhuis doorbrengen. Door niet afwachtend de raadsinformatiebrieven met bijbehorende beleidsnota’s in ontvangst te nemen en uit te pluizen, maar door pro-actief met bewoners op zoek te gaan naar de kaders die nodig zijn om eigen initiatieven te stimuleren en te faciliteren. Daarbij moeten we oog houden voor het algemeen belang, voor een goede verdeling van de steeds beperktere middelen in onder meer het sociale domein en extra aandacht hebben voor kwetsbare burgers.

Het nieuwe raadslid wordt een  verbinder die met een scherpe blik de geluiden van de straat en het stadhuis volgt. Dat is een uitdaging en een andere manier van werken en denken. Laten we beginnen met de opkomstcijfers om te draaien: hoeveel procent van de bevolking is door raadsleden benaderd om mee te doen en te denken in de samenleving? Ik ben benieuwd!

Marjoke Verschelling is adviseur bij MOVISIE, bij het team Participatie en burgerschap. Zij is bestuurskundige en adviseert gemeenten en maatschappelijke organisaties op thema’s als de decentralisaties in het sociale domein, cliëntenparticipatie, vraagverheldering en toegang.