In principe is zo’n dubbel doel een recept voor ellende, vooral als een van de doelen met geld te maken heeft. De ervaring leert namelijk dat in menig besluitvormingsproces het eerste doel, de financiële afweging, leidt tot het hanteren van ‘oud’ sturingsinstrumentarium. Daarmee loopt men het risico dat het tweede doel, het anders werken en/of innovatie, onvoldoende zichtbaar kan worden gemaakt. Dat is voor menig gemeente onwenselijk. Want wat te doen als men eerst het hele veld op de schop neemt door te werken met wijk- en buurtteams om vervolgens niet aan te kunnen tonen dat dit inderdaad beter werkt en goedkoper is?

Het niet nodig voor gemeenten het typische sturingsinstrument helemaal los te laten. Dat instrumentarium komt voort uit cijfers die worden verzameld met als doel die te vertalen naar organisatie, relaties met zorgaanbieders en zogeheten ‘sturingsprikkels’ om zodoende budgetbeheersing mogelijk te maken. Dat is het eerste doel. Het probleem met cijfers is echter wel dat zij maar een stukje van de realiteit representeren. Alleen sturen op cijfers betekent daarom dat maar op een stukje van de realiteit wordt gestuurd. Dat is een gemiste kans met in potentie ernstige consequenties. Want zo verdwijnt het tweede doel uit zicht.

Het is daarom slim het gebruikelijke sturingsinstrumentarium aan te vullen met bijvoorbeeld:

Slimme verantwoording

Alle kosten komen straks voor rekening van de gemeente. Slimme verantwoording kan door bijvoorbeeld casuistiek te laten presenteren die aantoonbaar anders is begeleid dan voorheen, voorzien van een kostenberekening van de oude en de nieuwe situatie. Dat is niet alleen nuttig voor de financiele afdelingen, maar ook in het kader van (de ontwikkeling van) kostenbewustzijn van de professionals;

Een piep systeem

Ontwerp een dashboard dat zich richt op de detectie van organisatiebelangen in plaats van het belang van kind en gezin. Organisaties die nooit klachten krijgen, die weinig of niets aan deskundigheidsbevordering voor mensen op de werkvloer doen, zich buitengewoon veel met successen profileren, bij wie het volume dure zorg niet daalt, die een hoge omzet van personeel kennen, teveel management-wisselingen, die zich in essentie niet cooperatief opstellen tijdens bijvoorbeeld zorg voor multiprobleemgezinnen, die elke keer opnieuw geld vragen of tekort komen, of die wel heel snel met een oplossing voor een zojuist geconstateerd probleem komen, geven na een aantal keer ‘piep’ aanleiding voor een gesprek. Ga dat gesprek vooral open aan. Want wat voor cijfers geldt, geldt ook voor een dergelijk dashboard. Oordelen zonder door te vragen heeft geen zin;

Slim gebruik van de cijfers

Gebruik de cijfers die u tot uw beschikking hebt als ingang om beter inzicht te krijgen in de praktijk van alle dag. Zo is bij elk kengetal de vraag geëigend wat het getal niet laat zien. Die vraag kan gesteld worden aan zowel professionals op de werkvloer als aan de mensen van de moederorganisaties;

Teamreflectie

Teamreflectie naar aanleiding van iets dat fout gaat, in plaats van een nieuwe regel of protocol. Reflectie is goedkoper dan een training, effectiever omdat het resultaat daadwerkelijk ‘landt op de werkvloer’ en het geeft prima inzicht in de stand van zaken in de praktijk voor professionals en management.