350 Activisten uit heel Europa kwamen in Riga samen om workshops te volgen, kennis te maken met elkaars strategieën en zich te laten inspireren door elkaars moed en doorzettingsvermogen. De conferentie van ILGA Europe, de Europese koepelorganisatie van belangenorganisaties voor LHBT’s vindt elk jaar in een andere stad plaats. Meestal wordt een stad gekozen waarin de lokale LHBT-gemeenschap de aanwezigheid en steun van een internationaal gezelschap wel kan gebruiken. In Riga is dat zeker het geval.

Op het avondprogramma staat altijd een Queer Walk; een stadswandeling langs plekken die belangrijk zijn in de LHBT-geschiedenis van de stad. In Riga lopen we langs plekken waar activisten moesten schuilen voor de hooligans en een plein waar ze al jaren zo graag een Gay Pride willen organiseren. Maar tot op heden is dat niet gelukt. Dieptepunt van de wandeling zijn twee plekken waar activisten zijn gestorven. De één is omgekomen door geweld van rechtsradicalen, de ander door zelfmoord omdat het leven als openlijke homo te zwaar werd.

LHBT-jongeren zoeken elkaar graag op en zijn makkelijk enthousiast te krijgen om activiteiten te organiseren. Als gemeenten en professionals hen ondersteunen in deze activiteiten, voorkomen ze de hulpverlening die vaak een stuk duurder is. Lees meer >>

Bedrukt lopen we terug naar het hotel. Dit is de realiteit voor veel Oost-Europese deelnemers. De volgende dag tijdens de conferentie wordt dat onderstreept: in navolging van Rusland voert ook Kirgizië, een klein land in Centraal-Azië, wetgeving in om ‘propaganda van homoseksualiteit’ te verbieden. De nieuwe wet gaat zelfs een stapje verder en betreft alle informatie over seksuele diversiteit. Naast hoge boetes is er sprake van celstraffen voor overtreders.

Elk jaar weer zie je de vreugde van de activisten uit bijna 50 landen als zij elkaar treffen om een paar inspirerende dagen samen door te brengen. Maar tegen het einde van de conferentie voel ik spanning opkomen. De spanning van hen voor wie naar huis gaan betekent dat ze terug de kast in moeten. Thuis mogen ze niet meer praten over waar ze voor strijden. Thuis kunnen ze niet leven zoals ze dat willen. Thuis moeten ze bang zijn voor de politie en andere officiële instanties – niet zelden hun grootste vijand.

Het drukt me met de neus op de feiten. Als Nederlandse betekent naar huis gaan voor mij iets heel anders: terug naar een land waar ik me veilig voel, waar de politie aan mijn zijde staat en waar ik zelfs kan trouwen, als ik dat zou willen. Waar ik werk aan LHBT-emancipatie in een context waarin gemeenten, welzijnsinstellingen, maatschappelijk werkers en zorgverleners gesprekspartner zijn en zeker geen vijand.

In het vliegtuig naar huis ben ik daarom stil, me bewust van de verschillen en vooral van hoe wijdverspreid het onrecht nog steeds is.

Juul van Hoof, projectleider LHBT-beleid Movisie.