Je had de rooie rakkers, aangevoerd door Joop den Uyl, die streefden naar macht voor de gewone burger en arbeiderszelfbestuur. Je had het maatschappelijke midden – het CDA – dat hechtte aan binding, cohesie en gemeenschapszin. En je had de VVD die de belangen van de ondernemers behartigde en zich ergerde aan alle subsidies die vloeiden naar de verzorgingsstaat. Drie duidelijke zuilen waarbij het uitgesloten leek dat ze elkaar ooit zouden naderen.

Maar het is veertig jaar later en door mijn oogharen kijkend, zie ik een Nederland waarin die richtingen van toen samen lijken te smelten. Wellicht met dank aan de economische crisis . Met de VVD is een groot deel van Nederland er inmiddels van overtuigd dat subsidies en voorzieningen niet eindeloos door kunnen gaan en dat de verzorgingsstaat zijn langste tijd heeft gehad.

En met de Partij van de Arbeid vinden velen dat de gewone burger het heft in eigen handen moet nemen, mee moet denken met gemeentebeleid, het zwembad en de bibliotheek open houden, mantelzorgen en het buurtfeest organiseren dat vroeger door het buurthuis werd geregeld. Misschien niet helemaal zoals ooit bedacht, maar ook rooie rakkers moeten water bij de wijn doen. En zowel links als rechts is er inmiddels van overtuigd dat de nieuwe participatiesamenleving alleen te realiseren is met de gemeenschapszin en maatschappelijke cohesie van het CDA.

Bereiken we hiermee de status van Nederland Walhallaland? Helaas nog niet. Ik werk voor MOVISIE en vanuit onze ambitie – een krachtige samenleving met zelfredzame burgers – zien we dat niet alle burgers mee kunnen doen. Omdat ze chronisch ziek zijn, geen baan of opleiding hebben, nog niet voldoende zijn ingeburgerd of simpelweg niet over voldoende sociale vaardigheden beschikken, al was het maar om mee te doen aan dat buurtfeest. Compact maatschappelijk werk, dak- en thuislozenzorg nieuwe stijl, efficiënte maatschappelijke opvang en innovatief welzijnswerk moeten er in de toekomst voor gaan zorgen dat we uiteindelijk die gedroomde participatiesamenleving kunnen realiseren.

En als dat is bereikt en iedereen doet mee? Tja, wat dan? Dan moeten de politieke partijen misschien wel weer op zoek naar nieuwe tegenstellingen. Zodat het leven weer net zo simpel en duidelijk wordt als in de jaren zeventig. Terug naar de verzuiling dan maar?

Wil Verschoor , MOVISIE, manager programma Participatie