Onlangs kwam het voornemen naar buiten dat de Raad voor de Maatschappelijke Ontwikkeling (RMO) en de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (RVZ) samen gaan. Het belangrijkste argument van minister Schippers is dat het klassieke onderscheid tussen preventie, zorg en welzijn aan het vervagen is. Deze onderbouwing zou zomaar ook van toepassing verklaard kunnen worden op het samengaan tussen de directie Maatschappelijke Ondersteuning en de directie Langdurige Zorg van VWS, of op een fusie van de kennisinstituten MOVISIE en Vilans.
MOVISIE werkt aan kennis en aanpakken die burger- en buurtkracht versterken. Soms hebben burgers een zetje of een steuntje in de rug nodig. En soms stevige, langdurige hulpverlening. In beide situaties is het (tijdelijk) samen oplopen met één of meerdere professionals noodzakelijk. Maatwerk in hulpverlening vraagt om ontschotting. Niet de geldstromen en financieringskaders moeten het aanbod bepalen, maar de behoeften, wensen én mogelijkheden van degene die hulp of ondersteuning nodig heeft. Met de decentralisaties krijgen gemeenten meer mogelijkheden om grenzen tussen disciplines en beleidsterreinen te slechten,
Maar op landelijk niveau verandert er niets en blijven de schotten tussen de budgets voor zorg, welzijn en preventie torenhoog. Daar is nog weinig sprake van een integrale benadering. Een coördinerende bewindspersoon voor de decentralisaties verandert daar voorlopig nog weinig aan, noch voorzichtige bewegingen op de ministeries om verbindingen te leggen. Dat is een probleem, want geld is schaars in het publieke domein en zeker in welzijnsland. Tegelijkertijd wordt veel verwacht van de burger, zijn zelfredzaamheid en zijn sociale netwerken. Die verwachtingen gaan dwars door alle schotten heen.
Fuseren dan maar? Mijn hart gaat er niet sneller van kloppen. Grote instituten lopen het gevaar bureaucratisch en minder toegankelijk te worden. ‘Small is beautiful’. Bovendien werken we al doelgericht samen met Vilans rond thema’s als mantelzorg, ouderenmishandeling, vrijwillige inzet en willen we dit versterken. Net zoals we met andere landelijke kennisinstituten samenwerken op deze en andere thema’s. De basis voor samenwerking met Vilans is ruimschoots aanwezig. We zitten in hetzelfde gebouw, hebben een gemeenschappelijke geschiedenis, delen een shared service centre, enzovoorts.
Een fusie leidt tot veel intern gedoe. En dat leidt af van het werk, terwijl we juist nu meters moeten maken. We hebben helemaal geen tijd voor een fusie. We zitten immers in een revolutionaire transformatie van het sociaal domein. Sociale en gemeentelijke professionals krijgen andere opdrachten en de burger is meer aan zet als het gaat om samenleven. Wij willen daar een bijdrage aan leveren en niet gefocust zijn op onze eigen bedrijfsvoering.
Tijd voor fusie? Nee, tijd voor ontschotting!
Marijke Steenbergen, Raad van Bestuur MOVISIE
