Waar gemeenten, instellingen en professionals nu voor staan is het maken van inrichtingskeuzes. Eventueel nog het vertalen van de visie in een programma van eisen, maar dan vervolgens toch de stap naar een ontwerp, een concretisering van de verbetering in ordeningen, afspraken en het toewijzen van posities, volumes en rollen.
In mijn contacten met gemeenten en luisterend naar betrokken collega’s bij K2 merk ik een soort aarzeling bij partijen om de volgende stap te zetten. Dit jaar wordt het ‘Jaar van het Ontwerp’ (van het nieuwe stelsel), maar het lijkt alsof we nog even willen genieten van de overeenstemming die we met elkaar hebben, voordat het over (overigens legitieme) instellingsbelangen gaat. Of de verschillen tussen gemeenten onderling zichtbaar worden naarmate we verder gaan concretiseren.
Het uitstellen van de decentralisatie, zoals André Rouvoet afgelopen 2 februari in het Nederlands Dagblad bepleitte, klinkt verstandig, maar is dat vanuit veranderkundige optiek niet: hoe langer het proces duurt, hoe groter de kans op verzanden, kikkers uit de kruiwagen, en wat nog meer. Laten we de druk dus nog maar even op de ketel houden (want onder druk wordt alles vloeibaar), en een verbetercyclus inrichten om effecten te monitoren en snel bij te stellen als dat nodig is.
In Midden-Brabant hebben we ter inspiratie Ben Tiggelaar uitgenodigd, bekend van de boeken ‘Dromen, durven, doen’ en ‘Dit wordt jouw jaar’. Hij maakt duidelijk hoe moeilijk het is om te veranderen, en wat we dus eigenlijk van onszelf en elkaar vragen als we het over transitie en transformatie hebben. Het maken van ontwerpkeuzes is dan nog maar het begin, de structuurkant van de verandering. Het tekenen van schema’s en harkjes.
Waar het in de vernieuwing echt om gaat is dat de structuur een (nog) betere uitvoeringspraktijk mogelijk maakt, met ander gedrag van beroepskrachten in relatie tot elkaar en in relatie tot de burger die een probleem ervaart en om steun vraagt. Ander gedrag, een andere cultuur: hoe gaan we daar in investeren? Uitdaging.
Zijn optreden in Brabant heeft Ben nog wel gebruikt voor zijn column in de NRC van 19 januari. Hij verwijst naar ‘onze’ transitie en komt tot de slotsom dat onze plannen ‘juist wél gaan over wat mensen in de praktijk voortaan anders gaan doen.’ Succes, volgens Ben, is het resultaat van Richting + Actie. De richting is er. Nu de actie, ook als het spannend wordt.
Bob van der Schaft is in en buiten Brabant betrokken bij de ontwikkelingen in het jeugddomein. Als adviseur heeft hij in 2012 een bijdrage geleverd aan de Transitie Jeugdzorg in de regio Gooi en Vechtstreek. Inmiddels in Bob mede betrokken bij de inrichtingsvraagstukken en functioneel ontwerp van de Transitie in de regio Midden-Brabant.
