Over de meiden en vrouwen die moeten schuilen voor loverboys, pooiers of eerwraak. Over de ontelbare kinderen die met grote regelmaat afgeranseld, misbruikt en verwaarloosd worden. Soms tot de dood erop volgt, zoals elke week weer blijkt. Tijdens de conferentie vielen me ten minste drie zaken op. Ten eerste de grote aantallen slachtoffers en daarmee dus ook de corresponderende aantallen daders. Die op hun beurt niet zelden een verleden als slachtoffer achter de rug hebben.
Ten tweede de wankelmoedigheid van de hulpverlening om in te grijpen. Waar bij elke somatische ziekte meteen na de diagnose tot behandeling wordt overgegaan, roept hier de hulpverlening vooral op tot rust alvorens pleisters te plakken. Zodat de slachtoffers in een onveilige situatie blijven verkeren. En ten derde de onzichtbaarheid en daarmee ook de ongrijpbaarheid van vele vormen van geweld in afhankelijkheidsrelaties. Allerlei bestuurlijke maatregelen worden daar nu op losgelaten, zoals het door burgemeesters laten ingrijpen tot achter de voordeur. Waarmee weer het accent verlegd wordt van preventie naar handhaving.
De geschiedenis van zowel de georganiseerde zorg als het institutionele welzijnswerk is ontsproten uit de leniging van zichtbare en urgente nood. Zorg en welzijn bestrijken nu ook het onmetelijke terrein van de – ogenschijnlijk – verborgen nood. Ofwel de nood die aan het zicht en de openbaarheid onttrokken is. De hulpverlening wordt bijgestaan door politie, justitie, gemeenten, onderwijsinstellingen en wat niet al.
Met vaak niet te meten resultaten, waarmee het voor deze vorm van zorg en hulpverlening vaak onmogelijk is om eigen nut en noodzaak aan te tonen. Wat een nadeel mag heten in een cultuur waarin alles en iedereen moet worden afgerekend op wat zoal gedaan wordt. Deze verantwoordingsdwang staat flexibel en ‘outreachend’ werken in de weg. Wanneer schaffen we dat onnodige gedoe rond de hulpverlening nu eens af?
Bert Middel (1952) was lid van de Tweede en de Eerste Kamer en lector ‘zorg en welzijn’ aan de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden. Hij is nu burgemeester van Smallingerland (Drachten en omstreken) en publicist.
