De oorzaken van dit zwerven zijn talrijk. Zeker is dat deze kinderen bij niemand terecht konden; dat zij niemand voldoende vertrouwden om hun problemen aan te vertellen. Weglopen is van alle tijden, laten we dat voorop stellen. Veel spannende boeken gaan erover. De vraag is hoe onze samenleving met weglopen wil omgaan. Wie is verantwoordelijk voor het ongelukkige kind? Simpelweg negeren dat weglopen bestaat, is geen optie. Waarvoor hebben we anders die minister voor Jeugd?
Op internet kwam ik bedroevend weinig informatie tegen voor jongeren met problemen. Wel verwijzingen voor ouders, vooral naar de professionele hulpverlening. Voor laagdrempelige, meer praktische voorzieningen kom je echter uit op sites van onze zuiderburen. In België kennen ze nog steeds het Jongeren Advies Centrum (JAC). Dat geeft kinderen die overwegen weg te lopen praktische tips: ‘zoek eerste een slaapplaats, zorg voor geld en voor een identiteitsbewijs.’ En vooral: realiseer je dat achterblijvers ongerust worden en dat het helpen van minderjarige weglopers strafbaar is.
In ons land is het JAC eind jaren tachtig verdwenen door een combinatie van bezuinigingen op welzijnswerk en door het kleine draagvlak. Veel volwassenen zagen het JAC als een bedreiging; de instantie die ervoor zorgde dat ze de grip op hun kind kwijtraakten. Maar het opheffen van dit speciale maatschappelijke werk deed het probleem natuurlijk niet verdwijnen. Kinderen die ruzie hebben met hun ouders, hebben nu een ‘gedragsprobleem’ en als ze weglopen heten ze ‘zwerfjongere’. Volgens mij zal de druk op de jeugdzorg aanzienlijk afnemen als jongeren weer een eigen vertrouwde plek krijgen, waar ze hun problemen zelf tijdig aan de orde kunnen stellen.