Hans Versteegh blogde de vorige keer over Thuis blijven, is geen optie

Ik heb er al eerder over geschreven. Over energieke, sociale professionals die maatschappelijke meerwaarde brengen. Als startup, zelfstandig maatschappelijk ondernemer, sociaal enterprise of sociaal ondernemer. Allemaal aanduidingen voor dezelfde beroepsgroep.

Of kent u ze als kleine zzp-ers die als lastige vliegen “ons werk” komen doen? Bureautjes die plots invliegen, een klus doen voor de grote betalende partij (ook uw financierder) en hem dan weer smeren. Het is misschien toch handig even door te lezen, om ze te leren kennen.

Wat zijn het?

Op 4 september jongstleden hield Stichting Social Enterprise NL, dat sociaal ondernemers  samenbrengt en naar derden manifesteert,  in Amersfoort een conferentie met de titel: De Social Enterprise als Business Partner van de gemeente. Ik ging er heen, om als een spons op te zuigen wat dat nou is, dat sociaal ondernemen.

‘Social enterprises zijn bedrijven die winst willen maken, maar hun maatschappelijke doelstelling boven hun winstdoelstelling plaatsen. Naar schatting telt Nederland al zo’n 2000 tot 3000 van dit soort bedrijven.‘ Bron: Follow the money

Het is een nieuwe tak van sport die naast zorg en welzijn is komen te staan en wellicht ook overlap heeft. Een op de vijf startups is social. En ik geloof dat dit werkt.

Inmiddels werk ik met enkelen van hen samen. Bijvoorbeeld sociaal ondernemer FutureOfFame die jongeren leerwerkplekken in de multimedia biedt en uitkeringsgerechtigden daar bedrijven laat starten, door opdrachten uit de commerciële markt binnen te halen.

Of de twee startende ondernemers van The Social Firm die buurtcentra ondersteunen in de kanteling. Zij helpen als trainers andere sociaal ondernemers die op hun beurt net afgestudeerden van sociale opleidingen aan werkervaring helpen in diezelfde buurthuizen. Ik breng op mijn beurt mijn kennis van social media in het sociale domein in, waar zij weer wat aan hebben. Volgt u het nog?

Gelijkwaardige partners

Op dit congres ging het over sociale ondernemers die de overheid helpen om maatschappelijke problemen op te lossen. Denk bijvoorbeeld aan het stimuleren van arbeidsparticipatie van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.

Deze ondernemers gaan naast de overheid staan, als gelijkwaardige partners. En dat valt nog niet mee. Het is belangrijk in gesprek te gaan en samen aan doelen te werken om barrières weg te nemen. Daarvoor moeten soms ook “silo’s” of “koninkrijkjes” binnen gemeenten met elkaar gaan praten.

Kenmerken

Waaraan zijn deze ondernemingen te herkennen? Bij een of meer van deze kenmerken kan het zijn dat je een sociaal entrepreneur aan het werk ziet:

Gevestigd of actief op plekken die anderen verlaten hebbenMensen (vanuit achterstand) aan het werk helpenInnovatieve producten en diensten ontwikkelenVerbinden over sectoren heenVersterken van de lokale economie, alles lokaal produceren en houdenEfficiënt en besparend gedrag vertonen

Omdat het een vrij nieuw fenomeen is ontbreekt er nog een standaard voor omgaan met sociaal ondernemerschap en maatschappelijke initiatieven. En misschien moet je die ook wel niet willen. Met een drietal waarden kan je daar toch wel wat van maken:

LegitimiteitEffectiviteitBetrokkenheid

Nieuwe energie

De kunst is om klassieke modellen los te laten en te werken aan combineren en verbinden. Samen met anderen zetten ze nieuwe business modellen op: community based business models. Met hybride vormen van financieren, bijvoorbeeld met een mix van punten of geld, tijd en goederen/diensten die je lokaal uitwisselt. Sociaal ondernemers brengen meerwaarde in de buurt en een nieuwe energie. Het helpt daarbij als er ook politiek draagvlak is.

Zoeken

Hoe doe je dat nou in de praktijk? Waar lopen zowel die overheid als die ondernemer tegenaan wanneer ze gaan samenwerken? Het Buurtbedrijf MidWest en Stadsdeel West uit Amsterdam lieten zien dat het nogal wat teweeg brengt.

Het eerste punt was werken vanuit controle naar werken op basis van vertrouwen. De overheid heeft vanouds een controlerende taak. De sociaal ondernemers werken juist op basis van wederzijds vertrouwen.

Dan de vorm. Een buurtinitiatief (vrijwillig) kent de overheid wel en dat past in het beleid. Een buurtbedrijf (financieel zelfstandig) is beleidsmatig een tussengebied in de overheid. Het valt niet onder economische zaken en ook niet onder maatschappelijke ontwikkeling.

Dat geeft ook financieel wel wat wrijving binnen de gemeentelijke organisatie. Zo kan die niet zomaar geld geven aan dergelijke ondernemers omdat dit raakt aan regelgeving rond aanbesteding en riekt naar staatssteun. Maar die ondernemer wil er wel een normale boterham aan kunnen verdienen. Het is dus samen voortdurend zoeken naar doorwaadbare plekken om verder te komen.

Tot slot

Social enterprises zijn er en ze doen het goed. Niet alleen in Nederland. In Groot-Brittannië, waar menig Nederlands sociaal werker likkebaardend community based projecten bezoekt van social entrepreneurs, vertegenwoordigen ze samen vijf procent van de economie. Of het ooit hier ook zover komt?

Ik ben benieuwd wat uw ervaringen zijn. Werkt u samen met een sociaal ondernemer in uw wijk en plukt u daar beiden de vruchten van? Laat het weten!