Interessant is dat ik in deze gespreksronde merendeels mensen spreek die het eens zijn met de analyse dat we met huidige institutionele constellatie niet in staat zijn om een aantal forse problemen aan de onderkant (voor de 10 procent) van de samenleving op te lossen. Het interessante is dat tegelijkertijd uit ons onderzoek blijkt dat in de projectencarrousel dagelijks oplossingen gevonden worden in honderden projecten, experimenten, pilots en sociale bedrijven.
Wie goed observeert, dwars door alle domeinen en beleidsterreinen heen, die ziet een veenbrand van vernieuwingen met een aantal gemeenschappelijke kenmerken. Activiteiten aan de onderkant van de samenleving (in ons jargon ‘de 10 procent’) waarin gewerkt wordt met mensen met meervoudige problematiek waarbij de doelstelling sociale stijging is. Het individu, de deelnemer, de cliënt staat centraal en vormt het uitgangspunt voor ‘trajectplannen’, persoonlijke ontwikkelingsplannen of sociale interventies. Maar deze praktijken hebben het moeilijk omdat ze dwars door meerdere beleidsdomeinen heen werken en daardoor als het puntje bij paaltje komt beleidsmatig nergens in passen.
De vraag is hoe we deze ontwikkelingen kunnen bundelen in een vernieuwingsbeweging. We kunnen het met elkaar analytisch wel eens zijn maar de vraag is hoe we focus organiseren op een effectieve aanpak van problemen aan de onderkant van de samenleving. Hoe bundelen we de kracht van ontkokerde praktijken? Ik heb al gemerkt dat dit niet makkelijk zal gaan. Vrijwel in elk gesprek dat ik voer, moet ik mij met 100 procent concentratie verzetten om niet in de fuik van complexe verhoudingen getrokken te worden zodat in ‘no time’ de discussie weer gaat over beleidsafstemming en niet meer over de cliënt of deelnemer.
Een ander fenomeen waarmee ik veel geconfronteerd wordt is de ‘ja maar..’ reactie van mensen wiens beroep is om te problematiseren en dat zijn er verduiveld veel in Nederland. Deze ‘stuurlui aan wal’ weten vaak heel veel van beleid maar weinig tot niets van de praktijk. Zo draait de projectencarrousel voort.
Persoonlijk teleurstellend vind ik een patroon dat ik bij veel vernieuwers aantref en dat is de doorgeslagen behoefte aan onderscheidingsdrang. Het marktdenken is er de afgelopen decennia diep ingevreten, geïnternaliseerd als het ware. En het profileren op oude wijn in nieuwe zakken is mijn inziens contraproductief omdat de gemeenschappelijke methodische kenmerken van domeinoverstijgend en integraal werken al honderd jaar terug gaan in de tijd toen het social casework ontstond!
Dit is mijn eerste weblog in Zorg+Welzijn. Dit jaar ga ik mij richten op verbinden van verschijnselen en vernieuwers. Mijn oproep is aan vernieuwers met zalmgedrag is: vind elkaar op gemeenschappelijke uitgangspunten. Om elkaar te helpen niet te verzuipen in het moeras van het beleid. Ik hou u maandelijks op de hoogte van de vorderingen!
Daniël Giltay Veth werkte dertig jaar in en voor activiteiten aan de onderkant van de samenleving als maatschappelijk werker, projectmanager, sociaal ondernemer en beleidsadviseur. Hij stond aan de basis van bekende projecten als camping Zeeburg (werkervaringsproject, jaren tachtig), En Route (eerste buurtgerichte re-integratiebedrijf, in de jaren negentig) en Bouwen aan Burgerschap (met allochtone vrouwen, 2004-2207). Momenteel is hij nog eigenaar van uitzendbureau Koersvast dat ooit startte als detacheringsorganisatie voor langdurig werklozen. In 2009 was hij actieonderzoeker naar de werking van de projectencarrousel (boek: het rendement van zalmgedrag; uitgave Nicis Institute).
