‘Je moet een relatie opbouwen met deze jongeren. Dat is een proces, het betekent met ze praten en waardering tonen voor wat ze goed doen. Met autoriteit hebben deze jongeren in detentie – of net niet in detentie – echt problemen. Als je zegt: “Jij moet zus en zo doen” en er is geen ruimte voor hun mening, dan ben je ze kwijt.’ Aldus Aziz Akhath, 35 jaar, werkzaam in de jeugdgevangenis en twee dagen in de week buddy/coach van probleemjongeren.
Vernieuwende ideeën in de jeugdzorg
Akhath was een van de sprekers op het 2de Jaarcongres Jeugdzorg van Zorg+Welzijn. Zijn boodschap aan de professionals en vooral aan de maatschappelijke organisaties: ‘Blijf je medewerkers stimuleren om vernieuwing in de organisatie te brengen’. De jeugdzorg heeft juist vernieuwende ideeën en verfrissing nodig, zegt Akhath. ‘Professionals in de jeugdzorg lopen over, er is te hoge werkdruk, er is leegloop. Je moet professionals de ruimte geven voor een vernieuwende aanpak.’
Gebrek aan moreel besef
In de jeugdgevangenis begon Akhath met zijn vernieuwende aanpak: gesprekken met jongeren in detentie. ‘Over maatschappelijke onderwerpen uit de krant. Ik schrok van het totale gebrek aan moreel besef. Ik bleef het gesprek aangegaan: “Waarom denk je dit? Besef je wat je hebt gedaan? Wat het slachtoffer meemaakt? Wat doe je als je vrij komt?”. Deze aanpak sloeg aan, hij maakte contact en Akhath heeft er zijn tweede baan in zijn eigen bedrijf van gemaakt: als buddy van probleemjongeren.
Relatie opbouwen
Die gesprekken met jongeren kosten tijd, zeker als ze al diep in de problemen in de gevangenis zitten. ‘Je moet een relatie me ze opbouwen’, zegt Akhath. ‘Dus moet je gaan zitten en luisteren, ruimte geven voor hun eigen gevoel en voor hun mening. Ook als ze extreme ideeën hebben, bijvoorbeeld over vrouwen of religie. Vragen stellen en simpele taal gebruiken. Veel jongeren bij ons hebben een licht verstandelijke beperking. Ik merk wel dat social media en videoclips heel veel invloed hebben op het beeld van deze jongeren.’
Extreme opvattingen
Hoe breek je door extreme opvattingen van jongeren heen? ‘Ik vertel mijn eigen verhaal en houd ze een spiegel voor’, zegt Akhath. Zelf komt hij ook van ver. Opleiding afgebroken, rondhangen, klein baantje bij de benzinepomp om iets te verdienen. Tot op een goede dag een klant bij de benzinepomp tegen hem zegt: “Hé, jij kunt veel meer. Wil je niet iets anders van je leven maken?”
Spiegel voor houden
Aziz Akhath: ‘Ik gaf vroeger iedereen de schuld van mijn eigen shit, behalve mezelf. Ik heb een kans gekregen, die klant zag dat ik goed met mensen om kon gaan en heeft me naar een baan begeleid. Dat doe ik nu ook met de jongeren die ik zelf begeleid. Ik houd ze een spiegel voor: wie ben je en wat wil je zelf?’
Buddy en coach
Twee jaar geleden is Akhath begonnen met zijn eigen jongerenwerkorganisatie Wazzap. Inmiddels begeleidt hij vier jongeren in de twee dagen dat hij voor zichzelf werkt. ‘Een goede match tussen jongere en coach is echt belangrijk, je moet elkaar aanvoelen. Jongeren vinden het ook stoer, zo’n eigen personal coach. En ja, het lukt niet altijd, sommige jongeren blijven stelen, rotzooi trappen. Dan bouwen we een dossier op en hebben we nauw contact met de gezinsvoogd, om jongeren als het nodig is onder toezicht te stellen.’
