Door Carolien Stam – ‘We moeten nu doorpakken. De hulpverlening moet dichtbij het kind en het gezin komen.’ Bestuurslid Bart Eigeman van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten windt er geen doekjes om: ‘De professionals in de Centra voor Jeugd en Gezin bieden direct zorg aan kind en gezin of verwijzen door naar gespecialiseerde zorg.’ De indicaties van de Bureaus Jeugdzorg zijn niet meer nodig. Heeft BJZ geen taak meer? ‘Voor het Bureau Jeugdzorg als instelling is dat de uiterste consequentie.’
Middel
De vrijwillige jeugdzorg komt onder verantwoordelijkheid van de gemeenten. Gedwongen jeugdzorg – jeugdbescherming en jeugdreclassering – valt onder het rijk. Dat is het voorstel van de VNG, op advies van de commissie-Paas, die in juni dit jaar onderzoek deed naar de jeugdzorg. Dus de provincies moeten ertussenuit? ‘Het is geen doel, maar een middel’, zegt Bart Eigeman, ook GroenLinks-wethouder in Den Bosch. In de huidige structuur zitten hardnekkige knopen die we moeten doorhakken.’
Indicatie
Eén van die knopen is de indicatieprocedure, die nu door Bureau Jeugdzorg wordt uitgevoerd. Die indicatieprocedure is door cliënten in de jeugdzorg, aldus Eigeman, in de frustratie-toptien met stip op nummer één gezet. ‘Wij stellen voor om het jeugdzorgsysteem volgens het huisartsenconcept op te bouwen. Mensen gaan met een vraag of probleem naar het CJG, zoals je naar de huisarts gaat. Daar wordt vastgesteld wat er aan de hand is. En ook of de hulpverlener zelf handelt of dat er deskundiger hulp nodig is.’
Schuiven
De formele indicatie dient dus te worden afgeschaft. Het moment van verwijzing wordt naar voren gehaald in het voorstel van de VNG. Maar dat betekent nog niet dat het huidige tekort aan hulpverlening is opgelost. Eigeman: ‘Klopt, daarom moeten we schuiven met de middelen. Met tijd, geld en deskundigheid die we nu steken in de papierwinkel.’ Betekent dit professionals van Bureau Jeugdzorg overplaatsen naar het CJG? ‘Ja, de professional moet in contact zijn met kind en gezin, maar het CJG moet niet een nieuw soort instelling worden waar iedereen werkt. De professionals kunnen ook doorverwijzen naar meer gespecificeerde zorg.’
Eén pot
Dan zijn er nog de financiële knopen, die moeten worden doorgehakt. Financieringsstromen vanuit de overheid moeten in één pot gebundeld bij de gemeenten terechtkomen. Die moeten volgens de VNG op termijn ook gespecialiseerde jeugdzorg inkopen: Eigeman: ‘Als preventieve zorg niet voldoende is, gaat het kind naar een ander loket voor zwaardere zorg. Is er een financiële relatie tussen preventieve en zwaardere zorg, dan is er ook een gezonde prikkel om veel aan preventie te doen.’
Meer weten? Lees dan ook de gratis Zorg + Welzijn Nieuwsbrief. Daarvoor kunt u zich hier aanmelden.
Op zich juiste constatering vanuit VNG, alleen dat het de ‘professionals’ van het CJG dit mogelijk maken is dan weer jammer om dat als reden te geven.
Laat nog steeds helder zijn, BJ en CJG waren en zijn voor een zeer beperkte groep. Helaas wordt het CJG opgetuigd alsof het van en voor alle Nederlanders is. Fout. 90% zit er niet op te wachten, maakt er geen gebruik van en voelt zich ongemakkelijk bij wat schuchtere en lachwekkende powerpointbijeenkomsten van CJG’s door ongetwijfeld aardige dames maar die hard wegrennen als je ‘boe’ roept. Dat is het beeld dat CJG’s wat geven in de volksmond. Speeltje van Rouvoet, verder voor 75% onzinnig en deels nog in leven als re-animatie voor AMW’s of soms GGD’s.
Nee, echt iets fatsoenlijks organiseren, daar zijn echt heel andere intenties en constructies voor nodig.
Als men daadwerkelijk overgaat naar deze manier van werken wordt er één – heel belangrijk – punt over het hoofd gezien: de CJG’s moeten laagdrempelig zijn voor ouders. Om snel antwoord te krijgen op vragen zonder het gevoel of het idee te krijgen meteen in de hulpverlening, of de hulpverleningssfeer, terecht te komen. Om met de heer Micha de Winter te spreken ‘stoppen met het opvoeden te medicaliseren’. zodra CJG’s weer duidelijk het loket worden van (ook) de zwaardere hulpverlening, dan zullen
a. de medewerkers van CJG’s lastig uit de ‘hulpverlenersrol’ komen wat Rouvoet voorstaat omdat er steeds een appel op juist deze competentie wordt gedaan.
b. zullen ouders weer een hoge drempel ervaren om naar het CJG te gaan. Het laaste wat ouders willen is om snel het gevoel (!) te hebben te boek te staan als gezin met een hulpvraag.
Wat betekent dat er vele gezinnen te laat met vragen – die dan al problemen aan het worden zijn – naar het CJG zullen komen. Wat dit betreft lijkt het mij verstandig om de sentimenten uit de samenleving mede bepalend te laten zijn voor de imago-ontwikkeling van het CJG.
Eigeman in bovenstaand artikel: ‘Als preventieve zorg niet voldoende is, gaat het kind naar een ander loket voor zwaardere zorg.”
Mijn vraag daarbij is: wat bedoeld Eigeman met dat andere loket voor zwaardere zorg? Dat is toch wat Bureau Jeugdzorg nu ook al is?
Als je wilt dat BJZ er tussenuit gaat, moet je er wel voor zorgen dat we in plaats van twee loketten (CJG en BJZ) één loket krijgen. Laten we met elkaar goed kijken hoe we er voor kunnen zorgen dat ouders en hun kinderen goed, snel en eenduidig geholpen worden. Als het echt nodig blijkt te zijn dat structuren wijzigen, moeten we daar niet bang voor zijn, maar laten we vooral denken vanuit de ouder en het kind.
Jeugdbeschermers
Belangen van ouders
Illusies van voogden
Beheersen de
Levens
Van uithuisgeplaatste
Kinderen
Bureau Jeugdzorg
Ontvangt het probleem
Zonder diagnoses
Wordt casemanager
Zonder tijd
Adviseert rechters
Zonder te toetsen
Indiceert hulp
Zonder samen te werken
Misbruik van macht
Onder het mom
Van bescherming
Visieloze
Koerswijzigingen
Van honderdtachtig graden
En terug
Ad hoc besluiten
Zonder draagvlak
Consensus of zelfs
Overleg
Stabiliteit verstorend
In hoge frequenties
Pleegouders vangen
Dagelijks de
Klappen op
Genoodzaakt
Kinds belang
Te beschermen
Als ex-medewerker van een Bureau Jeugdzorg kan ik alleen maar diep zuchten. Eerst wordt er tijd en geld ingestoken, mat alle frustraties van dien, om naar één loket te werken, waar men er middels het stellen van goede indicaties van op aan kan dat er kwaliteit zal worden geboden. De waxtlijsten werden alleen maar langer en de bureaucratie steeg ten top. Vlak voor mijn vertrek werd het indicatieproces alleen maar NOG ingewikkelder gemaakt, door allerlei extra formulieren en screenings verplicht te stellen vóór de indicatie kon worden gesteld. Ik werkte dichtbij, BIJ en MET de gezinnen toen ik bij Jeugdzorg kwam werken, ik kwam er alleen maar verder vanaf te staan. En nu? Nu vinden ze het oude wiel opnieuw uit door het CJG te laten doen wat het oude BJZ jaren geleden al deed??
What a waste of time, energy and money…
De Bureaus Jeugdzorg hebben niet alleen een taak met verwijzing en indicatie, maar zijn ook uitvoerend bezig met jeugdbescherming(JB) en jeugdreclassering(JR) terwijl ook het AMK erin onder is gebracht. Verschuiving naar CGJ van indicatie en verwijzing, betekent dat ook een onderkomen moet worden gezocht voor de JB en de JR.
Het lijkt eindelijk, qua denken de goede kant op te gaan. Waar ik en mijn collega’s in de eerste lijn het meeste last van hebben en dus ook onze klanten, is de onvoorstelbaar lange wachtlijst bij BJZ. De procedures. Voorbeeld:
ik meldde beging juni 2009 een jongere(15 jaar) aan en had al met de Base-groep overlegd voor adequate (groeps)hulpverlening, sociale vaardigheidstraining en/of agressiehantering. Er was direct al plaats, hij kon a.h.w. zo instromen. De jongen had zijn moeder af en toe geslagen en moest en meer zelfbeheersing leren en meer gewone sociale vaardigheden. Mogelijk speelde ook de opvoedsituatie thuis een rol en wellicht was diagnostiek ook op z’n plaats (vermoedens van adhd bij vader, die elders vertoeft). vervolgens meld ik aan, vul uitgebreide formulieren in, ouders en jongere en school moeten zulks ook doen. Allemaal rond. Hij moet nog voor een eerste gesprek opgeroepen worden. We leven 10 november 2009. Op mijn dringende vraag, eerder en nu weer, hoelang het nog zou duren voor hij aan de beurt was (bij de Toegang, de Poort, ofwel ingang tot BJZ), werd me verteld dat het nog “geruime tijd” kon gaan duren en dat ze daar geen uitsluitsel over konden geven. Dat wordt dus een klacht maar ook daar schiet zo’n gezin niks mee op. Vindt u het vreemd dat het in de btussentijd al weer eens thuis mis is gegaan?
Ik zit al -met liefde- ruim 20 jaar in dit werk en ik heb Jeugdzorg, BJZ nu dus, nog nooit zo slecht zien functioneren. Er zijn eenvoudigweg te veel middenlagen en te veel procedures. De afstand en arrogantie is er vaak vrij hoog, is niet enkel mijn ervaring.
Bert Dokter
Maatschappelijk Werker
Ik ben opgeleid als fysiotherapeut, heb 12 jaar werkervaring als fysio en per 1 april gevraagd door de Stichting Welzijn Castricum om als ambulant jongerenwerker, met name met probleem/ hangjongeren aan de slag te gaan. Ik zit in diverse overleggen met dé bekende instanties. Mijn praktijkervaring ( half jaar) is dat inderdaad het langs elkaar heenwerken veel voorkomt met alle vertraging van dien. Het lijkt me zeer zinvol om een probleemjongere één buddy/ coach te geven die tijdelijk de verantwoordelijkheid neemt. Jongerenwerkers zijn vaak de vertrouwenspersonen van de jongere en zoeken hun ook op en zijn vaak de eerste professionals die de problemen constateren.En volgens mij is het nóg beter om één poortwachter( de huisarts) aan te stellen. Die verwijst dan wel door naar het CJG. Een burger gaat met lichamelijk dan wel psychische klachten toch vrijwel altijd naar de good old huisarts. Dit ook met betrekking tot al die wisselende instanties(alleen al die wisselende namen) die vaak weer verder weg zitten en met openingstijden en zo veel minder toegankelijk zijn.
Afgelopen vrijdag nog bracht ik samen met een bevriende huisarts een jongere naar een crisisplaats bij de Brijderstichting. Als wij er niet waren geweest en zo kordaat gehandeld hadden was dit falikant misgelopen.