Jongerenwerk kan gemeenten veel geld besparen, zo blijkt uit onderzoek van Participe Advies in opdracht van het ministerie van VWS. Voor het eerst is door middel van een maatschappelijke Business Case onderzocht wat het inhoudelijke en het financiële effect van jongerenwerk is. Zo voorkomt jongerenwerk zorg. Door de preventieve inzet van jongerenwerk is zorg niet altijd (direct) nodig en is het mogelijk om zorg af te schalen en te normaliseren. Daarnaast vergroot het jongerenwerk sociale cohesie. Tot slot bevordert het jongerenwerk de verbintenis tussen jongeren en buurtbewoners. Het actief bijdragen aan de wijk heeft positieve effecten op de ontwikkeling van jongeren: hun persoonlijke vaardigheden en zelfvertrouwen groeien. De maatschappelijke Business Case doet aanbevelingen hoe gemeenten het jongerenwerk beter kunnen positioneren in het sociaal domein. Het besparingspotentieel van het jongerenwerk in Nederland wordt op 45 miljoen euro per jaar geschat.

De zoektocht naar nieuwe pleegouders en de roep om meer stabiliteit voor pleegkinderen zijn actuele en urgente thema’s. Dat maakt het nodig om nieuwe vormen van pleegouderschap te overwegen. Pleegkinderen worden zelden geadopteerd in Nederland, terwijl dat wel vaak voorkomt in bijvoorbeeld Engeland. In andere landen komt ook ‘eenvoudige of zwakke’ adoptie en ‘open’ adoptie voor. In Nederland kennen we wel pleegoudervoogdij. Een ander actueel thema is dat pleegzorg ophoudt bij het achttiende jaar, terwijl jongeren in het algemeen pas rond hun vijfentwintigste het huis uit gaan. Er gaan stemmen op om die leeftijd bij pleegzorg te verhogen. Genoeg redenen om de vraag te stellen: is het tijd voor pleegzorg ‘twee-punt-nul’?

Het werken met dieren krijgt een speciale dimensie als het paarden betreft. In de jeugdzorg worden paarden slechts mondjesmaat ingezet, terwijl de resultaten toch bijzonder positief zijn. Door de inzet van paarden verbetert niet alleen de relatie tussen cliënt en hulpverlener, maar wordt tevens de cognitie van kinderen beter wanneer opdrachten op een paard worden gedaan. Kinderen met dyslexie gaan zo bijvoorbeeld veel beter lezen op een paard, proefwerken worden beter geleerd, het ruimtelijk inzicht verbetert en het automatiseren gaat gemakkelijker. Dit wordt verklaard vanuit het idee dat zittend op een paard het arousalniveau van het kind stijgt en daarmee de concentratie en het leervermogen, en dat door de beweging van het paard de hersengebieden die verantwoordelijk zijn voor deze taken extra gestimuleerd worden. Met behulp van het model van Pijnenburg beschrijft de auteur het inzetten van paarden op micro-, het meso- en het macroniveau.

Er is steeds meer belangstelling voor het inzetten van dieren bij therapie of activiteiten als het gaat om kinderen met een ontwikkelingsachterstand en/of een aangeboren of verworven mentale stoornis. Een aantal begeleiders en therapeuten is in Nederland begonnen met het structureel inzetten van dieren om de effectiviteit van hun aanpak te versterken of om überhaupt een ingang bij hun cliënten te kunnen krijgen. Wetenschappelijk onderzoek naar de effectiviteit van het op deze wijze inzetten van dieren wordt in Nederland onder andere aan de Open Universiteit gedaan bij de vakgroep Antrozoölogie. De auteurs lichten dit onderzoek toe op het gebied van dierondersteunde activiteiten bij kinderen met een ontwikkelingsachterstand of -stoornis. Daarnaast wordt in dit artikel verslag gedaan van twee door de auteurs ontwikkelde pilotprogramma’s voor kinderen met het syndroom van Down en kinderen met een autismespectrumstoornis. De voorlopige resultaten en consequenties voor het vervolg worden hierbij meegenomen.

Kinderen blijken beter te functioneren in de nabijheid van huisdieren. Dit geldt zeker voor kinderen in het speciaal onderwijs. Leerkrachten weten wat er in de klas gebeurt als zij hun hond meenemen: er ontstaat een ontspannen sfeer in de klas, waardoor kinderen beter gaan presteren. In de Verenigde Staten worden honden vaak ingezet om kinderen enthousiast te krijgen om te lezen: zij mogen voor de hond voorlezen, iets wat hen veel gemakkelijker afgaat dan voor de leerkracht of andere kinderen. Het leesniveau stijgt na een aantal weken substantieel. Stichting ZorgDier richt zich op leerlingen uit het speciaal onderwijs (in het bijzonder kinderen met autismespectrumstoornissen) om hen te ondersteunen bij hun emotionele en cognitieve ontwikkeling door de inzet van huisdierondersteund onderwijs. De meerwaarde van de inzet van huisdieren komt in dit artikel aan bod.

Kwetsbare kinderen en adolescenten lopen het gevaar ‘stuk’ te lopen in onze maatschappij, onder meer omdat het hen vaak aan passende begeleiding ontbreekt. Er is niet voor ieder kind een oplossing in de vorm van op hen afgestemd onderwijs, therapie of training die hen kan helpen zich beter in onze maatschappij te handhaven. Wanneer er wel therapie plaatsvindt, en vooral ‘verbale’ therapieën worden aangewend, levert dit bij sommige kinderen en jongeren geen resultaat op. Soms werken woorden niet en zijn kinderen en jongeren meer gebaat bij het opdoen van nieuwe ervaringen die succesvol zijn, waardoor ze leren hun gedrag en emoties op een positieve wijze aan te passen. Zulke ervaringen kunnen ze opdoen in bijvoorbeeld dierondersteunde interventies.