Op pesten op het werk rust een groot taboe. Onderzoeken wijzen uit dat ongeveer vijftien procent van het totaal aan werknemers systematisch vijandig wordt bejegend. Maar er komt nog relatief weinig naar buiten. ‘Wie niet naar collega’s of naar een vertrouwenspersoon stapt, wordt ziek of neemt ontslag.’

Het bespreken van zelfmoordgedachten werkt heilzaam, zo is de ervaring van Stichting Ex6 en de Depressie Stichting. Beide organisaties zijn betrokken bij het Nationaal Actieplan Suïcidepreventie, dat dit najaar wordt aangeboden aan de politiek. Opvallende punten zijn de beveiliging van de 'hot spots' en het afbreken van de muren tussen de gezondheidszorg en de sociale omgeving.

Na een periode van pionieren, breekt voor de zorgboerderijen een nieuwe fase aan. De combinaties van agrarisch werk en opvang van zorgcliënten zijn als paddestoelen uit de grond geschoten. Adviseur Derk Pullen: ‘Maar nu moeten de partijen de handen ineen slaan.’

De opleiding voor sociaal-psychiatrisch verpleegkundige gaat verdwijnen. Althans, in zijn huidige vorm. De opleiding tot spv’er moet een differentiatie worden van de HBO-Verpleegkunde. Daar is echter veel verzet tegen. ‘Je gaat dan net afgestudeerden met weinig levenservaring en zonder praktijkervaring in de psychiatrie inzetten voor mensen met complexe problemen. Dat kunnen ze helemaal niet.’

Eind 2003 spreekt de politiek zich uit over 'mediation' naast rechtspraak. Rondom echtscheidingen moet de nieuwe vorm van bemiddeling verplicht worden, vindt mediator Ellen Reerds. Opgelegde beslissingen bij echtelijke conflicten werken volgens haar zelden zien werken. 'Als je zelf beslist, is dat voor de toekomst effectiever.'

‘Ik kan niet weglopen voor wat ik heb gezien. Er moet wat veranderen in de hulpverlening.’ Dat zegt onderzoeksjournaliste Stella Braam nadat ze drie jaar in de wereld van daklozen en verslaafden dook. Met haar boek ‘Tussen gekken en gajes’ wil ze laten zien hoe hard het leven op straat is. Ook meent ze dat de maatschappelijke opvang faalt. ‘Van vraaggericht werken is absoluut geen sprake.’

Schrijver en schilder Rogi Wieg kondigde begin 2001 publiekelijk zijn zelfmoord aan. Uiteindelijk overleefde hij een zware depressie (‘major depression’) en drie zelfmoordpogingen. Wieg stuitte vaak op onbegrip en ondervond aan den lijve waarin de psychiatrie in gebreke blijft. Zijn ervaringen schreef hij op in zijn nieuwste roman ‘Kameraad scheermes’.

De 49 Bureaus Rechtshulp moeten, als het aan minister Donner ligt, plaatsmaken voor een dertigtal loketten waar burgers gratis advies krijgen. Als dat tenminste niet langer dan één uur duurt. Daarna moeten ze een advocaat in de arm nemen. Donner wil verder de eigen bijdrage voor rechtshulp met 50 procent verhogen. Hiermee denkt hij een hoger uurtarief voor sociale advocaten te kunnen betalen. Is de rechtsbijstand nog sociaal?

Bijna een jaar is het Tuinhuis achter de Jellinekkliniek in Amsterdam open. Met groot succes. Inmiddels hebben al meer dan 23 verslaafden de gezelligheid en warmte van Jaap van Ginkel en zijn vrouw Kriel Willems opgezocht. Zij vangen in het Tuinhuis verslaafden op die hun verslaving niet op kunnen geven en het leven in de kliniek niet aan kunnen. ‘Na een dip werd ik weer als verloren zoon binnen gehaald.’

Om de welvaart te verhogen moet het nieuwe kabinet de salarissen van verpleegkundigen en leraren verhogen. Desnoods ten koste van andere medewerkers in deze sectoren. Dit stelde J. van Duijn van beleggingsgroep Robeco in zijn nieuwjaarstoespraak. Als de regering dit nalaat, is de kans groot dat de kwaliteit van de zorg en het onderwijs nog verder verschraalt. Goed idee?