Verwarde personen, het is inmiddels een containerbegrip. Wat we niet kennen, noemen we verward. Eén van de oorzaken daarvan is volgens Tielens dat de communicatie over verwarde personen behoorlijk hapert. ‘Dit komt niet omdat er geen contact is tussen partijen, maar omdat relevante informatie niet wordt uitgewisseld. Het is bovendien niet duidelijk wat ieders verantwoordelijkheden en competenties zijn.’

Afpellen

In allerlei rapporten worden verwarde mensen als een vaststaande groep gezien. Dat is niet terecht. Tielens: ‘De verwarde mensen die bij professionals worden aangediend, hebben niet allemaal dezelfde problemen. Als deskundigen moeten we die problematiek eerst afpellen voor we een mening geven. Anders scheren we mensen die, plat gezegd, schijt hebben aan alles over één kam met mensen die niet weten wat ze doen. Bijvoorbeeld tokkies versus mensen in een psychose. Als we de problematiek beter ontleden, weet iedereen beter wat hij moet doen en komen we eerder tot een juiste benadering van de persoon in kwestie.’

Jules Tielens is één van de sprekers op het congres Verwarde personen op 27 juni in het Van der Valk Hotel Veenendaal. Ook onder meer Onno Hoes (voorzitter van het Schakelteam Personen met Verward gedrag) en lector Psychiatrische Zorg Bauke Koekkoek spreken hier over de ondersteuning van psychisch kwetsbare mensen. Meer weten of inschrijven? Klik dan hier >>

Privacy

Om dit voor elkaar te kunnen krijgen, is de eerste stap het verbeteren van de communicatie tussen professionals. Het zou volgens Tielens verplicht moeten zijn dat een professional die bij een crisisdienst werkt, altijd een terugkoppeling geeft aan degene die de crisis gemeld heeft. ‘Nu gebeurt dat vaak niet. Meestal omdat de privacy van de patiënt gewaarborgd moet worden. Dat moeten we veranderen. Zodra iemand de samenleving in gevaar brengt, levert hij wat mij betreft een deel van zijn privacy in. Wij als samenleving hebben de opdracht te doen met deze personen.’

Samenwerken

Is meer samenwerking de oplossing om beter te communiceren? Nee, denkt Tielens, die bijna gruwelt van het woord. ‘Samenwerking is zo langzamerhand de Haarlemmerolie voor ieder probleem. Het is een overgewaardeerd onderwerp. Natuurlijk moeten professionals samenwerken, maar dan moeten we het ook écht doen. Professionals moeten hun nek uitsteken en zich niet verschuilen achter termen als privacy. Ze moeten beter duidelijk maken wat ze van elkaar verwachten en eisen. Je kunt bijvoorbeeld afspreken dat een aantal vragen sowieso beantwoord moeten worden zodat de andere partij verder kan. Samenwerking moet leiden tot actie. Is er geen actie? Dan kun je net zo goed niet samenwerken.’

Gemeenten zijn verantwoordelijk om al hun inwoners te ondersteunen. Ook psychisch kwetsbare inwoners. Margit van der Meulen, adviseur sociale zorg bij Movisie: ‘Hier zit een gat in onze kennis.’ Lees meer >>

Erosie

Volgens Tielens is het niet alleen zo dat er meer echt ‘verwarde personen’ op straat te zien zijn. De ‘normale’ mens misdraagt zich ook gemakkelijker. En ook die personen komen soms in aanraking met de politie en worden met het stempel verward naar bijvoorbeeld een crisisdienst gebracht. ‘Jan en alleman kijkt dan naar deze mensen. Vervolgens wordt een conclusie getrokken. Moet iemand door de psychiatrie behandeld worden of niet? Ook hier is het van belang dat we veel helderder communiceren over wie daarna welke taak heeft want er ontstaat nu vaak erosie aan de verantwoordelijkheden.’

Consequenties

Deze erosie is te voorkomen als de onderzoekende psychiater duidelijker aangeeft of iemand aanspreekbaar is op zijn gedrag of niet. Is dat niet het geval? Dan moet de psychiater zorgen dat de patiënt de juiste behandeling krijgt. Is iemand wel aanspreekbaar op zijn gedrag? Dan moet de politie of de officier van justitie actie ondernemen. ‘We moeten klare taal spreken die ook tot consequenties kan leiden. Anders lossen we het probleem niet op.’