Opening en start van de dag door de dagvoorzitter.
Piet-Hein Peeters, hoofdredacteur Zorg+Welzijn.

De GGZ en maatschappelijke organisaties zijn te weinig geïntegreerd, terwijl de domeinen nog veel van elkaar kunnen leren. Alie Weerman, lector van het nieuwe lectoraat ‘GGZ en Samenleving’ van de hogeschool Windesheim in Zwolle, wil een brug slaan tussen de GGZ en sociale wijkteams. Uitgangspunt: het verbeteren van zorg aan kwetsbare burgers, het ondersteunen van sociale participatie én aandacht voor het niet-maakbare. Wat kunnen GGZ en wijkteams van elkaar leren en hoe komen zij nader tot elkaar?
Alie Weerman, lector van het lectoraat GGZ en Samenleving van hogeschool Windesheim.

De herziening van de Nederlandse verzorgingsstaat deed sinds 2015 drie voorname beloften:

• Het bestuur komt dichter bij de burgers en kan beter naar hen luisteren
• Hulpverleners komen dichter bij burgers en kunnen hen daardoor sneller en effectiever helpen
• Burgers komen elkaar meer nabij: ze gaan meer voor elkaar en hun buurt zorgen en worden daardoor ‘zelfredzamer’.

Hoe werken deze beloften van nabijheid in de praktijk uit? Wat doen zij met onze onderlinge verhoudingen? Met onze gevoelens van verbondenheid, verantwoordelijkheid, trots en schaamte? In deze lezing vertelt Thomas Kampen over het onderzoek dat hij met andere voorname onderzoekers van de Universiteit voor Humanistiek en de Universiteit van Amsterdam, waarvoor zij 4 jaar meekeken, bij een aantal wijkteams.
Thomas Kampen, bijzonder lector Stimulering Gezonde Samenleving, socioloog.

Mede door de immigratie in de laatste vijftig jaar is de samenstelling van de Nederlandse bevolking in sociaaleconomisch, cultureel en levensbeschouwelijk opzicht heel divers. Met de recente komst van nieuwe groepen vluchtelingen uit met name Syrië, Eritrea, Irak en Afghanistan wordt die diversiteit versterkt. De verander(en)de samenleving leidt er toe dat professionals in wijkteams te maken krijgen met cliënten en hun naasten, die andere culturele en levensbeschouwelijke achtergronden hebben dan zijzelf. Zij maken kennis met voor hen onbekende opvattingen over ziekten, problemen en manieren om hulp te zoeken. Ook zien zij hoe opvoedingsstijlen kunnen verschillen en dat zich nieuwe identiteiten vormen.

De praktijk leert dat zorg- en welzijnsprofessionals de communicatie met cliënten met een andere culturele en levensbeschouwelijke achtergrond soms als problematisch ervaren. Het gevolg is dat zowel diagnostiek als behandeling en begeleiding moeizaam verlopen. Daardoor is de geboden zorg minder effectief en kunnen professionals en cliënten gefrustreerd raken.

In zijn lezing reikt Cor Hoffer vanuit een antropologisch perspectief enkele handvatten aan, waarmee professionals in het sociaal domein beleid én aanpak beter kunnen laten aansluiten bij de veranderende populatie van de Nederlandse samenleving.
Cor Hoffer, antropoloog, socioloog, zelfstandig trainer, adviseur en onderzoeker op het terrein van de interculturele communicatie.

1.1 Samenwerken in de wijk
1.2 Eén budget, één team
1.3 Toegang sociaal domein Lansingerland: samenwerken en vertrouwen

Nu het stof van de eerste jaren van de transities in het sociaal domein is neergedaald, zit een aantal gemeenten in de financiële problemen. Sterker nog, juist die gemeentes die als koplopers van de transformatie waren betiteld – bijvoorbeeld Leeuwarden en Eindhoven – verkeren nu in zwaar weer. Met name in deze gemeenten rijst de vraag: doen wijkteams wel wat ze moeten doen?
Daarvoor moeten we eerst terug naar het begin: wat waren de uitgangspunten van de transformatie? Sluiten die uitgangspunten voldoende aan op de praktijk, bij wie sociaal professionals zijn, of zijn ze onrealistisch?
Uit onderzoek van onder meer Evelien Tonkens en Jan-Willem Duyvendak blijkt dat professionals de transformatie met de mond belijden, maar in de praktijk hun professionele inschatting leidend laten zijn. Het eigen oordeel weegt zwaarder dan het lokale beleid. Hoe verhoudt de identiteit van de sociaal professional zich tot de beleidsambitie ’transformeren’?
Marcel Spierts, zelfstandig onderzoeker en publicist op het gebied van sociaal werk, educatie en cultuur.