‘Wij hadden in eerste instantie een duidelijke richtlijn: je gaat niet meer naar cliënten tenzij de veiligheid van iemand in het geding is. In dat geval vraag je toestemming. Nu wij vinden dat er meer mogelijk is, ontstaat er meer discussie. En angst bij medewerkers: wat kan ik wel en niet doen, zonder mijn eigen veiligheid in gevaar te brengen?’ Bouke Goedhart is een van de managers van Sterker, organisatie voor sociaal werk in Nijmegen. Hij begeleidt onder meer zeven gebiedsregisseurs die samen weer 280 medewerkers onder zich hebben.

Vitaal beroep

Aanvankelijk was er weinig discussie over de corona-werkafspraken. De koers van het RIVM werd gevolgd, sociaal werk was op dat moment nog geen ‘vitaal beroep’ en bovendien werd de oproep van de overheid om zo min mogelijk mobiliteit ter harte genomen. Goedhart: ‘De gezondheid van de medewerker, maar ook van de vaak oudere cliënten die we wilden beschermen, wogen zwaar.’ Maar het wrong wel.

Maatschappelijk belang

‘Natuurlijk hadden we zorgen om de cliënten. Uitstel van zorg, dreiging van escalatie, minder nieuwe hulpvragen meer, daar waren we ons bewust van’. Maar wat het goede is om te doen, is in niet zo eenvoudig vast te stellen. ‘Wat goed is voor een cliënt is soms strijdig met wat goed is voor de maatschappij en voor medewerkers. De beelden van de ziekenhuizen, de cijfers op de IC’s sterkten ons in het idee dat we de juiste beslissing hadden genomen. We hebben een taak om aan het maatschappelijk belang te denken.’

Creatief

Wat hielp, vertelt Goedhart, is dat er intern gelijk werd gesteld dat ‘de dienstverlening door gaat, maar op een andere manier’. Dat is wel wat anders dan ‘je blijf thuis en je belt maar’. Creativiteit werd aangemoedigd, de reeds ingezette digitalisering kwam nu dubbel van pas. ‘We zijn bijvoorbeeld groepswerk via Teams gaan doen. Dat bleek ook geruststellend. We konden ook in deze situatie veel betekenen.’

Kwaliteit

Goedhart snapt het appel om als professionals het voor de cliënten het toch iets minder nauw te nemen met de regels. ‘Maar besef dan ook dat iedereen vanaf half maart in een vreemde situatie zat. Het was zoeken. Kinderen thuis, partners op elkaars lip. Een deel van de medewerkers is ook mantelzorger. Dat allemaal op de rit houden is gewoon zwaar.’ En ja, de kwaliteit van de ondersteuning kan dan minder worden. ‘Contact met cliënten online is meer formeel. Je bespreekt enkele punten, er is minder ruimte voor de relatie. Op de korte termijn is dat nog te doen, op de lange termijn is het niet genoeg.’

Versoepeld

Een week geleden werd de interne richtlijn bij Sterker versoepeld. De landelijke ontwikkelingen speelden daar een rol in. Het besef groeide dat de druk bij cliënten steeds verder toeneemt. Vanuit brancheorganisatie Sociaal Werk Nederland kwam de aanmoediging dat ‘de regels meer ruimte laten dan wij dachten’. Nu geldt bij Sterker de afspraak ‘dat we, mits de leidinggevende daar toestemming voor geeft, naar mensen toegaan als de praktijk daarom vraagt.’

Toestemming

Bouke Goedhart ziet dat met de versoepeling de interne discussie is toegenomen. ‘De nieuwe richtlijn is natuurlijk vager. Wanneer vraagt de praktijk dat je langs gaat? Er zijn ook medewerkers die vragen waarom ze nog steeds toestemming moeten krijgen. Zij willen weer hun ruimte terug.’

Angst

En medewerkers die vanwege de gezondheid van henzelf of van naasten of uit angst nog steeds niet willen? Goedhart: ‘We hebben gelukkig geen medische dossiers van mensen. Als mensen zich zorgen maken, hebben we ons daartoe te verhouden. Sowieso ga je alleen maar naar cliënten toe als jij, jouw gezin, je cliënt en diens omgeving honderd procent fit zijn.’

Maatwerk

Goedhart vertelt over de coaches die Sterker al in dienst had om teams en mensen individueel te begeleiden. ‘Zij hebben de afgelopen tijd iedereen gebeld. “Hoe gaat het met je?”. En dan gaat het over de zorgen die mensen hebben, de stress die ze ervaren. Hoe wij daarbij kunnen helpen.’ Uiteindelijk, lacht Goedhart, gaat het ook bij sociaal werkers om ‘het leveren van individueel maatwerk binnen kaders.’