In 2017 en 2018 vindt in Zuid-Limburg het experiment Persoonsvolgende Zorg plaats dat bedoeld is om de keuze van cliënten te vereenvoudigen. Jaap Janse, plaatsvervangend directeur Langdurige Zorg bij VWS: ‘De aanleiding voor het experiment is dat cliënten in de praktijk ervaren dat zij zich doorgaans moeten aanpassen aan de wereld van de zorg.’

Onafhankelijke cliëntondersteuning

Daar wil het project persoonsvolgende zorg in Zuid-Limburg verandering in brengen. Het project speelt zich af in de Wlz, maar beperkt zich daar niet toe. Veel ouderen die op zoek zijn naar Wlz zorg, ontvangen al ondersteuning in de Zvw en Wmo en zijn al bekend bij zorgverleners. Daarom is het in dit project mogelijk voor burgers om al eerder gebruik te maken van onafhankelijke cliëntondersteuning voor het maken van een goede keuze voor een zorgaanbieder.

Zorginkoop

Als eerste is de zorginkoop veranderd om de zorg persoonsvolgender te kunnen maken: organisaties die langdurige zorg voor ouderen leveren zijn niet langer gebonden aan een plafond voor de hoeveelheid zorg die ze per jaar mogen leveren. Het beoogd effect is dat cliënten zorg krijgen bij de organisatie waar hun voorkeur naar uit gaat. De organisatie waar de cliënt voor kiest, is de organisatie waar de zorg vergoed wordt: persoonsvolgende zorg. Een bijkomend effect is dat het eenvoudiger is geworden voor nieuwe toetreders om in deze regio zorg te gaan leveren. De effecten zijn nu al merkbaar: de wachtlijsten nemen af (met ongeveer 25 procent) en het aanbod neemt toe.

Hoogleraar Margo Trappenburg vindt dat er in de huidige participatiemaatschappij te weinig rekening gehouden wordt met mensen die daarvoor willen bedanken. ‘We verplichten ouderen die meer zorg en ondersteuning nodig hebben nu om ofwel hun omgeving fysiek tot last te zijn of zelf dure zorg te kopen door bijvoorbeeld in een serviceflat te gaan wonen maar zo ook hun kinderen een erfenis te ontzeggen.’ Lees meer >>

Ondersteuning

In de praktijk blijkt dat het lastig is om de juiste zorg te vinden en dat cliënten zich moeten aanpassen aan de wereld van de zorg. Er is behoefte aan hulp van iemand die de weg weet in zowel het systeem als de zorg, iemand die met de cliënt en de mantelzorger onvoorwaardelijk en onafhankelijk op zoek gaat naar zorg die het beste past bij de cliënt. Daarom werken de organisaties in Zuid-Limburg samen en zijn ze een netwerk aan het vormen van ondersteuners die ouderen helpen met het vinden van de juiste zorg. De kern van het netwerk wordt gevormd door de zorgaanbieders, onafhankelijke cliëntondersteuners van Zorgbelang, MEE en het zorgkantoor CZ. Het netwerk is onafhankelijk van de aanbieders en kan zo vanuit de zorgvraag op zoek gaan naar de beste oplossing. De weg naar het netwerk toe, kan voor iedere cliënt anders zijn. De huisarts kan hiernaar verwijzen, het wijkteam, de gemeente, de instelling, of een familielid die de cliëntondersteuners op internet heeft gevonden.

Cliënt kiest zelf

In het gesprek met het netwerk staan de vraag en behoefte van de cliënt centraal. Er wordt gekeken welke zorgorganisatie en welke vormen van zorg het beste passen bij de cliënt. Het overgrote deel wil zo lang mogelijk thuis blijven wonen. Wanneer dit niet langer gaat, staat de cliënt voor een keuze voor een instelling. Dit gaat verder dan de instelling het dichtstbij of waar al bekenden wonen van de cliënt, al blijken dit nog steeds erg bepalende factoren te zijn in een keuze. Vragen die onder andere aan bod komen zijn: Hoe heeft de toekomstige bewoner altijd geleefd? Wat wil hij of zij nog zelf doen? Hoe ziet de vriendenkring eruit? Wil de partner mee verhuizen? Is er een geloofsovertuiging die meeweegt? Ga je voor kleinschalig of juist niet? Allerlei factoren die van belang zijn bij het maken van een keuze. Iedereen kiest pas echt voor een nieuwe plek, na het bezoeken van één of meer locaties. De cliënt, al dan niet vergezeld door een mantelzorger, bezoekt een aantal instellingen die het netwerk aangeraden heeft en maakt uiteindelijk een keuze.

Eigen regie

De verhuizing brengt allerlei praktische vragen mee als: Mag ik mijn hondje meenemen? Welke meubels neem ik mee? Is er een logeerkamer voor familie? Kan ik zelf bepalen wat en wanneer ik eet? Vragen die tijdens de intake besproken worden. Eenmaal verhuisd, is degene die zorg zocht, een cliënt. Degene die altijd hielp, heet nu een mantelzorger. Dan is het de kunst om het in de instelling zo te organiseren dat de cliënt zich thuis voelt en regie heeft over dingen waarover hij of zij regie wil hebben. De organisaties in Zuid-Limburg delen ervaringen om de zorg zo te organiseren dat de cliënt zich thuis kan voelen.

Meer informatie: www.persoonsvolgendezorg.nl

Lees het hele artikel in Sociaal Bestek van december/januari >>