In 2007 start De Bilt in twee wijken met het proefproject MENS om zorg en welzijnsdiensten ter ondersteuning van het zelfstandig wonen dichter bij de mensen te brengen. Het gemeentebestuur vindt de bestaande hulp te versnipperd en verkokerd. Hulpen van verschillende thuiszorgorganisaties komen stofzuigen, verzorgenden van weer andere organisaties helpen met de steunkousen en verpleegkundigen komen medicijnen verstrekken. Verantwoordelijk zorg- en welzijnswethouder Herman Mittendorff: ‘Het is te gek voor woorden dat er in één straat zoveel zorgaanbieders aan de deur komen, ieder op het eigen brommertje, zonder dat zij samenwerken of van elkaar weten wat ze doen.’ Dat moet anders, vindt het gemeentebestuur, en de Wmo biedt daarvoor de kans. Gemeenten regelen de thuiszorg sinds de wet van kracht is immers zelf en hebben daardoor een sturingsinstrument in handen.

Grenzen en bezwaren
Om draagvlak te creëren voor afstemming en integrale zorg vanuit een centrale locatie in de buurt start de wethouder overleg met tientallen lokale en regionale welzijnsstichtingen, zorgaanbieders, woningcorporaties en vrijwilligersorganisaties. Zij onderkennen het probleem en elf partners tekenen een convenant voor samenwerking. Daarna scheiden de geesten zich echter. Het werken vanuit één team, met huishoudelijke hulpen, verzorgenden en verplegenden van verschillende zorgaanbieders, stuit op grenzen en bezwaren. De ene organisatie zegt op een andere schaal te werken dan op wijkniveau, de ander dat men moeilijk met de concurrent kan samenwerken.

Wel wordt in de twee proefwijken een wijkservicecentrum opgezet, met een Helpdesk waar bewoners hun hulpvraag voor kunnen leggen en een Adviseur wonen, welzijn en zorg om de klant naar de gewenste zorgaanbieder te leiden.

Aanbestedingskalender
Als het niet lukt zorgaanbieders vrijwillig samen te laten werken in integrale teams, gooit de gemeente het over een andere boeg. Op 1 november 2009 lopen de contracten voor thuiszorg af. B & W besluit aan de nieuw te contracteren thuiszorgorganisaties de eis te stellen zowel huishoudelijke hulp als persoonlijke zorg en verpleging te leveren. Ook moet men bereid zijn integrale zorg te bieden vanuit een locatie in de buurt, zoals de wijkservicecentra in de proefwijken.Het onderscheid tussen de verschillende soorten hulp en zorg vervalt, er komt één uurtarief van 25,50 euro per uur. Alleen huishoudelijke taken (zogenoemde A-diensten) moeten Europees worden aanbesteed, zorg en maatschappelijke diensten (B-diensten) niet.

De combinatie van de verschillende diensten kan De Bilt dus onderhands aanbesteden. De gemeente meldt op de (digitale) aanbestedingskalender in Brussel dat De Bilt dat van plan is en wacht vervolgens af of er (benadeelde) aanbieders van huishoudelijke hulp zijn die bezwaar aantekenen. Dat gebeurt niet, waarna de weg vrij is zaken te doen zoals de gemeente wil. Men deelt De Bilt in vier wijken in, neemt integrale wijkteams als voorwaarde op in het bestek en biedt lokale/regionale zorgaanbieders aan elk een (of twee) wijken voor zijn rekening te nemen. Dat betekent dat alleen thuiszorgorganisaties in aanmerking komen die zowel huishoudelijke hulp als AWBZ-zorg kunnen leveren. Mittendorff: ‘Er waren er zes die dat graag wilden en konden. We hebben er drie uitgekozen die het best aan onze eisen voldoen: Cordaan, Beeuwkes en De Bilthuysen. Met hen hebben we prijsafspraken gemaakt en een overeenkomst voor vier jaar afgesloten.’

Toekomst
De elf samenwerkingspartners van het innovatieproject MENS blijven ondertussen bij elkaar komen. Men wil nog meer leun- en steundiensten koppelen aan de integrale wijkteams, zoals 24-uurs zorg in de wijk, specialistische zorg aan huis en een wijkrestaurant. Daar werkt men samen aan. In de toekomst kunnen mogelijk ook scholieren hun maatschappelijke stage lopen bij de wijkzorgteams.

In De Bilt werken geen huishoudelijke hulpen meer van andere organisaties dan van de drie genoemde, maar wel verzorgenden en verpleegkundigen van andere AWBZ-zorgaanbieders. De gemeente heeft immers geen instrument ook de AWBZ-zorg te sturen. Maar als de hulpbehoevende bewoners in alle wijken een voorkeur hebben voor integrale zorg en Cordaan, Beeuwkes of De Bilthuysen hun werk goed doen, is dat een kwestie van tijd.

Link: Wethouder Raalte: ‘Gewone aanbesteding leidt niet tot meest effectieve zorg’ en Dossier ‘Wmo en aanbesteden’

Bron: Foto: ANP/Koen Suyk