Een Buurtcirkel is een sociaal netwerk van 9 tot 12 mensen die begeleiding nodig hebben om zelfstandig te kunnen wonen. De nadruk ligt op de talenten, niet op de beperkingen van deelnemers. Zij zetten hun talenten in voor de anderen. In Rotterdam en elders in het land zijn vanaf 2013 onder de hoede van de stichting Pameijer zo’n 25 Buurtcirkels actief. Onderzoeksbureau Risbo, dat verbonden is aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, heeft het project geëvalueerd. ‘Mensen zijn minder eenzaam, hun welzijn verbetert en ze leren omgaan met elkaar en met problemen.’

Sociale vaardigheden

‘Samenredzaamheid’ is het kernwoord dat de winst van de Buurtcirkels het beste omschrijft, zegt onderzoeker Afke Weltevrede van Risbo. ‘Mensen met een verstandelijke, psychische of psychiatrische beperking, die langdurige begeleiding nodig hebben, kunnen in de Buurtcirkel meedoen aan het leven in de wijk. Zij kunnen iets betekenen voor anderen in hun woonomgeving. Dat levert de cliënten persoonlijke groei op en ze krijgen sociale vaardigheden. Het is een soort mini-samenleving waarin je met elkaar oefent. Het gaat niet alleen om het helpen met praktische klusjes, maar ook om het er voor elkaar zijn, het oefenen en opbouwen van gelijkwaardige sociale relaties.’

Dynamiek in de groep

De professionele begeleiding van de groep is groep is van belang en zal ook op termijn voor sommige deelnemers niet helemaal verdwijnen, stelt Weltevrede. ‘Je moet als professional een goed balans zien te vinden tussen loslaten en begeleiden. Dat vergt enorme flexibiliteit, je moet de dynamiek in de groep doorgronden en als het nodig is begeleiden. Niet iedereen kan dat. Je hebt bijvoorbeeld in de groep een paar cliënten nodig die de kar trekken. Tegelijk moeten zij de stillere deelnemers niet gaan overheersen. Om die dynamiek op te pikken en te begeleiden, dat is best lastig. Dat gaat niet meer over hulpvraag en –aanbod.’

Vrijwilliger

Het opzetten van een Buurtcirkel kost vaak meer tijd dan we dachten, zegt Weltevrede. Omdat het in de praktijk niet altijd gemakkelijk was om deelnemers te vinden. ‘Vooral omdat mensen de Buurtcirkel niet kennen en ook niet vaak buiten de deur komen. Een andere hindernis is dat het niet gemakkelijk is om de juiste vrijwilliger te vinden die de groep begeleidt, los van de professional. De vrijwilliger woont in principe in de buurt, moet gelijk kunnen staan aan de groep en het goede moment weten te vinden om zijn of haar begeleiding aan te bieden in de groep.’

Samenredzaamheid

Niet alleen de zelfredzaamheid van deelnemers in de Buurtcirkel is belangrijk, maar de zogenoemde ‘samen-redzaamheid’, benadrukt Weltevrede. ‘Je versterkt elkaar. Als je niet kunt klussen, hoef je het niet perse zelf te leren, je kunt iemand uit je netwerk inzetten die dat wel goed kan.’ Tijdens het onderzoek is ook een instrument ontwikkeld om de ‘samenredzaamheid’ te meten: ‘Aan de hand van pictogrammen maken we een analyse van wie doet wat met wie in het dagelijks leven. Voor de deelnemers van de Buurtcirkels is het ook leuk om zelf inzicht te krijgen in hoe hun netwerk werkt.’

Meer informatie over de Buurtcirkels: www.buurtcirkel.nl

De publicatie ‘Netwerken in de buurt. Een onderzoek naar het nieuwe zorgconcept Buurtcirkel’ vind je hier>>