‘Er zijn gemeentes waar het heel goed gaat en gemeentes waar het minder goed gaat. Het is echt een wereld van verschil en dat is meteen het probleem. De  Haagse politiek leeft van algemene uitspraken. Ook over de decentralisaties wil men het liefst een algemeen oordeel hebben en dat is precies wat nu niet meer kan.’

Drama’s

Toch is Van der Lans wel voorzichtig positief over de gang van zaken. ‘Kijk bijvoorbeeld naar de jeugd ggz. Aan de vooravond van de decentralisaties schreeuwde iedereen moord en brand. De decentralisaties zouden tot grote ongelukken leiden. Natuurlijk zijn er dingen mis gegaan, maar de echt grote drama’s zijn uitgebleven. Het proces is dus op koers, maar het is heel moeilijk om daar in het algemeen juichend of negatief over te zijn.’

Jos van der Lans is spreker op het Zorg+Welzijn Jaarcongres, dat op 15 september wordt gehouden in Ede. Onderwerp tijdens het congres is: “de werkagenda 2017 voor het sociaal domein”. Welke volgende stappen moeten sociale professional en beleidsmakers zetten in de transformatie? Tijdens het congres discussiëren verschillende sprekers over dit onderwerop en wordt tijdens werksessies in gegaan op praktijkvoorbeelden: wat heb je nodig in de transformatie en hoe werkt het? Meer informatie en inschrijven >>

Experimenteren

Volgens Van der Lans is het de kunst om van de verschillende manieren van aanpakken te leren en voorbeelden uit de praktijk met elkaar te vergelijken. Zo vind je de goede routes. ‘Eigenlijk kun je het vinden van een nieuwe manier van werken vergelijken met het leggen van een houten vloer. Als je de planken goed strak tegen elkaar aantimmert, vergeet je dat het hout gaat werken. Dan zullen er een paar planken omhoog komen. Het is dus zaak dat sociaal werkers een proces creëren waarin ze ruimte laten voor verandering en improvisatie. Experimenteren en zoeken naar nieuwe mogelijkheden horen er immers bij.’

Wijkteams

In opdracht van de VNG volgt Jos van der Lans samen met Pieter Hilhorst de ontwikkelingen in de praktijk van de transities op de voet. Het valt hem vooral op dat je veel tempoverschillen ziet. ‘Sommige gemeenten zijn bijvoorbeeld al heel vroeg begonnen met de invoering van wijkteams. Dit is echter geen garantie geweest dat het daarna soepel ging, de ene wijk is immers de andere niet. Ook zij zijn op problemen gestuit. Start je bijvoorbeeld een pilot voor een wijkteam, dan zul je zien dat de enthousiaste professionals zich als eerste melden. Maar rol je dit uit op grote schaal, dan zullen ook professionals die eigenlijk niet willen moeten meedoen. Die moet je op een andere manier aansturen. Je ziet dus overal variaties en ontwikkelingen.’

Het Sociaal Cultureel Planbureau bracht een rapportage om inzichtelijk te maken hoe het nu gaat met mensen die gebruik maken van de Wmo, de Jeugdwet en de Participatiewet. Lees hier de tien hoofdpunten >>

Samenwerken

Duidelijk is dat de decentralisaties grote voordelen hebben. Er wordt nu bijvoorbeeld intensiever samengewerkt en de lijnen tussen organisaties worden korter. Van der Lans: ‘We zijn met elkaar een nieuwe cultuur aan het creëren waarin het sociaal werk vorm moet krijgen. Ik zie het als een avontuur en de meeste professionals die met liefde hun vak uitvoeren denk ik ook. We zijn samen op zoek naar de mogelijkheden die de nieuwe werkelijkheid ons biedt. En dat is mooi. Er is geen standaard of model dat aangeeft hoe we moeten werken en dat zal ook nooit komen. Het wiel uitvinden en zelf dingen proberen is de essentie van de hele operatie, maar sociaal werkers moeten wel de nieuwsgierigheid hebben om ervaringen van anderen mee te nemen. Zo kunnen ze dankzij hun eigen ervaringen en die van collega’s een nieuwe manier van werken vinden die werkt.’