‘In een online wereld waar heel veel dingen heel fake zijn, is het juist goed om als jongerenwerker jezelf te blijven zo te laten zien wat echtheid is. Ik denk dat jongeren daar naar zoeken en zich afvragen: Wat is nog echt?’

Dit is een opmerking van één van de 47 jongerenwerkers die meewerkte aan de totstandkoming van de “Handreiking: Echt zijn in de online leefwereld”, van het lectoraat Youth Spot van de Universiteit van Amsterdam. In de handreiking biedt het lectoraat professionals die met jeugd omgaan handelingskennis aan. De handreiking is gebaseerd op praktijkgericht onderzoek.

Online leefwereld

In de handreiking staat beschreven hoe jongerenwerkers en jeugdhelpers ‘methodisch kunnen handelen in de online leefwereld’. Het doel is om bij te dragen aan de persoonlijke ontwikkeling en maatschappelijke participatie van jongeren. Want jongeren zijn nu eenmaal online en hun leven én hun persoonlijke ontwikkeling speelt zich voor een groot deel online af. Hoe begeleid je jeugd en jongeren daarin? De auteurs van de handreiking Echt zijn in een online leefwereld formuleren 7 stappen:

1 Oriënteren

Zicht krijgen op hoe jongeren interacteren met de gebruiksmogelijkheden van verschillende sociale media. Wat beweegt jongeren online? Wat vinden ze interessant en belangrijk? Van welke sociale media maken ze gebruik en hoe gedragen ze zich op de verschillende platforms?
Jongerenwerker: ‘Je moet je werk ook online invullen. Door te anticiperen en te luisteren naar wat jongeren beweegt en met hen in gesprek gaat: “Hoe kom je hieraan, waar, welke pagina is dat, voeg me toe…?’

2 Bekendheid vergroten

Je laat online zien wie je bent en wat jij en jouw organisatie voor jongeren kunnen betekenen. Dit doe je door online vindbaar en toegankelijk te zijn voor alle jongeren die vragen of ondersteuning nodig hebben. Door accounts aan te maken en aansprekende content te maken.
Jongerenwerker: ‘We sporten elke dinsdag. Dan gaat een jongerenwerker samen met een jongere sportoefeningen doen. Andere jongeren kunnen dan via Instagram live kijken en meedoen. Ze zien een bekende jongerenwerker uit de wijk, maar ze zien ook een vriend of een vriendin die het goede voorbeeld geven om te bewegen.’

3 Signaleren

Oppikken en beoordelen van (het gebrek aan) uitingen van uiterlijk, uitspraken en gedrag online. De online wereld biedt de mogelijkheid om snel en makkelijk op de hoogte te zijn. Om daarin mee te werken is het belangrijk om stil te staan bij de betekenis van jouw relatie met de jongere. Kan een interventie vanwege jouw signalering ten koste gaan van deze relatie? Het kan belangrijk zijn om de jongere te informeren over de afwegingen die je maakt bij het oppakken van het signaal.
Jongerenwerker: ‘Het is zeer waardevol om de stories of op tijdlijnen hun berichten te monitoren, zoals je op straat ook de plekken langs gaat.’

4 Contact

Nodig: duidelijkheid over je bereikbaarheid online. Wanneer jij het jongerencentrum of de wijk verlaat zit jouw werkdag erop. Maar in de online leefwereld is iedereen altijd bereikbaar. Jongeren kunnen jou altijd appen met een hulpvraag en jij zou in theorie 24/7 aanspreekbaar zijn. Belangrijk is dat je in het contact met jongeren duidelijk aangeeft wanneer en hoe je online werkt, te bereiken bent en wanneer zij een reactie kunnen ontvangen.
Jeugdhulpverlener: ‘Vanuit het Ouder en Kind Team kreeg ik een jongere doorgestuurd die individuele ondersteuning nodig had. Ik heb de jongere eerst gewhatsappt. Een laagdrempelig gesprek gestart, maar wel meteen benoemd hoe ik aan zijn nummer kwam. We hebben afgesproken om te videobellen.’

5 Relatie online opbouwen

Online bouw je een betekenisrelatie op door oprechte interesse te tonen in het leven van jongeren. Dit kun je doen door actief en regelmatig te reageren op de online content, posts en vragen van jongeren. Belangrijk: een positieve benadering en interesse tonen in het (online) leven van jongeren.
Jongerenwerker: ‘We hebben veel jongeren die ondernemen en die sociale media inzetten als marketing om hun diensten te verkopen, en dat doen ze ook goed. Ik heb een grote fanbase op Snapchat, dus ze vragen me ook altijd of ik ze wil promoten en daar ondersteun ik ze ook altijd in.’

6 Behoeften peilen

Zodra de betekenisrelatie met jongeren sterker wordt kun je de behoeften peilen. Kenmerkend voor online behoeften peilen is de afwisseling in de manier waarop je vragen stelt, de keuze voor het soort online medium dat je gebruikt en de combinatie van online en offline (fysiek) contact.
Jongerenwerker: ‘Er zijn ook jongeren die een lvb hebben en daardoor niet goed worden begrepen, zichzelf niet begrijpen, maar soms ook niet door school of ouders. Soms is er iemand nodig die op de knop drukt en zegt: “he, heb je daar wel eens naar gekeken”.’

7 Perspectief bieden

Je wilt je jongeren een stapje verder brengen. Perspectief bieden houdt in dat je jongeren online begeleiding biedt in hun proces naar volwassenheid. Jongeren hebben vaak kleine, praktische en soms ook eenmalige vragen/behoeften. Je kunt online groepsgericht en individueel ondersteunen.
Jongerenwerker: ‘Hij kon niet bellen omdat hij thuis was. Hij kon online, door middel van berichten, anoniem ingaan op de thuissituatie. Met mij praten over dingen waar hij tegenaan liep.’

De hele handreiking: Echt zijn in de online leefwereld kun je downloaden>> bij de HVA, Youth Spot