Primaire, secundaire en tertiaire preventie

Bij preventie wordt onderscheid gemaakt tussen primaire-, secundaire- en tertiaire preventie.
We leggen uit wat deze precies zijn, zodat je voorbereid bent als jij gaat werken in de GGZ.

Primaire preventie

Primaire preventie is gericht op het voorkomen dat psychische problemen ontstaan. Dit omvat publieke bewustwordingscampagnes, het promoten van een gezonde leefstijl en opvoedingsondersteuning. Initiatieven zoals cursussen voor mensen met milde depressieve klachten en campagnes tegen roken en overmatig alcoholgebruik zijn voorbeelden van deze preventie.

Het Nationaal Preventie Akkoord richt zich bijvoorbeeld op het verminderen van roken, problematisch alcoholgebruik en obesitas, wat bijdraagt aan het mentale welzijn van Nederlanders.

Secundaire preventie

Secundaire preventie richt zich op de vroege opsporing en behandeling van psychische problemen om verergering te voorkomen. Dit omvat screening en vroegtijdige interventie, zoals het herkennen van symptomen van depressie bij jongeren en vroege interventieprogramma’s op scholen. GGZ-instellingen bieden ondersteuning en counseling aan jongeren met beginnende mentale klachten als gevolg van werkstress.

Tertiaire preventie

Tertiaire preventie is gericht op het beperken van de impact van bestaande psychische aandoeningen. Dit omvat langdurige behandelingen en revalidatieprogramma’s, zoals intensieve begeleiding en therapieën voor mensen met ernstige psychische stoornissen. Stichting 113 Zelfmoordpreventie biedt bijvoorbeeld 24/7 ondersteuning voor mensen met zelfmoordgedachten.

Preventiemodellen in de geestelijke gezondheidszorg

Universele preventie

Universele preventie richt zich op de gehele bevolking, ongeacht individuele risicofactoren. Dit kan bestaan uit landelijke voorlichtingscampagnes en beleidsmaatregelen zoals gezonde voedingsrichtlijnen.

Selectieve preventie

Selectieve preventie richt zich op groepen met een verhoogd risico, zoals migranten of mensen met een lage sociaaleconomische status. Specifieke interventies zijn bijvoorbeeld programma’s voor kwetsbare groepen.

Geïndiceerde preventie

Geïndiceerde preventie richt zich op individuen met vroege symptomen of een hoog risico op psychische aandoeningen. Dit omvat begeleiding en therapie voor kinderen met gedragsproblemen of een genetische aanleg voor psychische aandoeningen.

De economische, sociale en gezondheidsvoordelen van preventie

Economische voordelen

Preventie kan de kosten voor gezondheidszorg verlagen door vroegtijdige interventie en vermindering van het aantal ernstige gevallen. Preventieve maatregelen zijn vaak kosteneffectiever dan langdurige behandelingen.

Sociale voordelen

Verbeterde mentale gezondheid leidt tot een betere levenskwaliteit en sociale integratie. Door preventieve maatregelen wordt het bewustzijn en begrip van psychische gezondheid vergroot, wat helpt bij het verminderen van stigma.

Gezondheidsvoordelen

Vroegtijdige interventies kunnen de incidentie en ernst van psychische aandoeningen verminderen. Bevordering van mentale weerbaarheid draagt bij aan langdurige mentale gezondheid, vooral onder jongeren en jongvolwassenen.