De Transitie Autoriteit Jeugd (TAJ) overhandigde onlangs haar vierde jaarrapportage, met als titel Tussen droom en daad, op weg naar een volwassen jeugdstelsel aan minister Hugo de Jonge. De kern van het rapport? De veranderopgave in de jeugdhulp is nog onverminderd groot en vergt versnelling.

‘Passende jeugdhulp’

In het rapport is te lezen dat het leveren van effectieve en passende jeugdhulp een maatschappelijke opgave is waarvan inkoop, contractering en verantwoording zijn afgeleid. Maar het is niet voor iedereen duidelijk wat ‘passende jeugdhulp’ nu precies is. De TAJ stelt: ‘ Er ontbreekt nu veelal een duidelijk en gedeeld beeld over de gewenste veranderingen en de kwaliteitseisen waaraan (specialistische) passende hulp moet voldoen. Dit belemmert effectieve samenwerking tussen gemeenten en aanbieders en staat de doorontwikkeling van het stelsel in de weg.’ Om dit te veranderen, vinden de leden van het TAJ dat gemeenten, aanbieders, professionals en Rijk samen met de doelgroep moeten vaststellen wat passende jeugdhulp precies is en hoe dit vormgegeven kan worden. ‘Hierbij moeten zij rekening houden met de kenmerken van verschillende groepen kinderen en met de na te streven veranderingen in de jeugdhulpverlening. Daarbij kan veel beter gebruik worden gemaakt van actuele kennis over wat werkt in specifieke situaties.’

Drie jaar nieuwe Jeugdwet. Die was hard nodig, zeggen Jo Hermanns en Robert Vermeiren in Zorg+Welzijn magazine. Maar de uitvoering in de praktijk blijkt zeer weerbarstig. ‘De professionele kwaliteit van jeugdteams moet beter.’ Lees dit PREMIUM artikel hier >>

Administratieve lasten

Verder ziet het TAJ dat er nog steeds veel knelpunten zijn bij de contractering, de bekostiging en in de administratieve voorwaarden voor de uitvoering van jeugdhulp. ‘Die belemmeren veranderingen naar meer integraal werken, leveren het risico op van onnodig lange wachttijden voor cliënten en zorgen voor onnodige uitvoeringskosten in de specialistische jeugdhulp en in de jeugdbeschermingketen.’ In de vorige jaarrapportage deed het TAJ de aanbeveling om deze knelpunten aan te pakken. Nu wordt gesteld dat er op basis van die aanbeveling inderdaad landelijke acties zijn ingezet om de knelpunten aan te pakken en dat dit ‘zinnige’ resultaten heeft opgeleverd. ‘Maar het heeft over de hele linie nog onvoldoende geleid tot een afname van vermijdbare administratieve lasten. Ook de komende periode is het dan ook nodig dat Rijk, gemeenten en aanbieders doortastend werk maken van het oplossen van knelpunten.’

Transformeren kost tijd

Tot slot concludeert het TAJ dat ‘de verwachting dat de Jeugdwet zou leiden tot betere en efficiënter hulp aan kwetsbare jongeren nog onvoldoende is uitgekomen’. Ondanks dat er goede voorbeelden zijn en stappen worden gezet, zijn we er voorlopig nog niet. Dit is volgens de onderzoekers te wijten aan de complexiteit van de veranderingen en de hoge ambities over de opbrengst van de veranderingen in het sociaal domein. ‘Realiteitszin is nodig bij alle betrokkenen over de forse opgave die er ligt. Voorkomen een te grote actiedruk, ingegeven door de lijst nog op te lossen problemen, knelpunten en de achterblijvende ontwikkeling. Wil niet alles tegelijk doen, maar spreek voor de komende jaren op de verschillende niveaus een heldere ontwikkelagenda af met duidelijke, gemeenschappelijk gedragen, doelstellingen en prioriteiten, zodat veranderingen stapsgewijs worden doorgevoerd. En zorg voor een goed lopende uitvoering die cliënten en burgers vertrouwen biedt in de jeugdhulp.’