Cliënt Dora Maassen, 58 jaar, gaat vanwege psychiatrische problematiek naar een beschermde woonvoorm. De eerste maanden dat ze daar woont, hoort Marielle Brenninkmeijer, verpleegkundig specialist in opleiding bij Tactus Verslavingszorg, alleen positieve berichten. ‘Deze mevrouw mist de vaardigheden om een stabiel leven te leiden en voelde zich eenzaam. In het nieuwe huis viel spanning van haar af. De woonbegeleiders waren aardig en ook met de andere bewoners kan ze goed opschieten; de aandacht doet haar goed.’
Alcoholverslaving
Maassen is een goede bekende van Brenninkmeijer en haar collega’s. De afgelopen tien jaar zagen zij haar geregeld, vanwege Maassens alcoholverslaving. Op dat gebied heeft de cliënte goede resultaten geboekt: ze heeft het drinken aardig onder controle. Maar de psychiatrische problematiek waarvoor zij tegelijkertijd in behandeling was, trad de laatste tijd wat meer op de voorgrond. Vandaar de beschermde woonvorm.
Crimineel
Na vier maanden kreeg Brenninkmeijer een telefoontje. Maassen: ‘Ik wil weer met je praten. Het is misgegaan met drinken. De begeleiders zijn heel boos op me. Als het nog een keer gebeurt, moet ik weg.’ De begeleiding had haar kamer gecontroleerd, Maassen voelde zich als een crimineel behandeld. Maar vooral de dreiging dat ze weg moest, maakte haar van slag.
Begeleiding
Brenninkmeijer was verbaasd. ‘Deze mevrouw is heel open over haar alcoholverslaving en wil daar graag vanaf. Stiekem drinken zou niet bij haar opkomen.’ Brenninkmeijer stelde voor om met zijn drieën te gaan praten: Maassen, haar persoonlijk begeleider en zijzelf. Wat bleek: de begeleiding wist heel goed hoe ze moest omgaan met uitingen van psychiatrische problematiek die zij gewend zijn, zoals zelfverwonding, maar niet met verslaving. Over verslaving hadden zij geleerd dat ze daar vooral bovenop moeten zitten. Het controleren van de kamer had met het stigma van verslaafden te maken, ‘die liegen altijd’.
Zelfverwonding
Brenninkmeijer vertelde de begeleider hoe zij Maassen kent: ‘Zij drinkt als de spanning oploopt. Dreig je met straf, dan weet je zeker dat het weer uit de hand loopt. Wat dat betreft werkt het vergelijkbaar met bijvoorbeeld zelfverwonding.’ Voor de begeleider was dat volgens Brenninkmeijer een ‘aha-moment’. Sinds hij dit weet, gaan hij en zijn collega’s meer ontspannen met Maassens drankprobleem om. Mevrouw Maassen geeft dat rust. Nu ze weet dat ze soms uit de ban kan springen en dan niet het risico loopt dat ze haar fijne stek moet verlaten, zal de spanning niet zo gauw oplopen.’
Paniektelefoontje
Ook Brenninkmeijer had een ‘aha-moment’: ‘Dit verhaal leert me hoe belangrijk het is om als professionals in verschillende sectoren gebruik te maken van elkaars expertise. Nu deden we dat pas na een paniektelefoontje. De volgende keer dat een cliënt van mij nieuwe belegleiders of een nieuwe behandelaar krijgt, voer ik zo’n gesprek vooraf.’
Wanneer een cliënt is gevallen, wordt alcoholmisbruik niet altijd als ware toedracht van de val gezien. Terwijl op dat moment het juist heel belangrijk is om de cliënt vitamine B te geven en zo het syndroom van Korsakov te voorkomen, stelt onderzoeker Erik Oudman.