Door Esther van Andel – Wie wil de koffiebonen malen?’,

vraagt activiteitenbegeleidster Gerry Du Chatinier van de Verhalenkeuken.

Mevrouw Beijdals weet niet hoe gauw ze haar vinger op moet steken. ‘Dat wil ik

wel doen’, zegt ze. Maar als Gerry de ouderwetse koffiemolen voor haar neerzet,

begint ze op het ritme van de muziek mee te klappen. Daar blijft het

bij. Mevrouw Beijdals, een demente bewoonster van verpleeghuis

Zandhove in Zwolle, onderdeel van zorgspectrum Het Zand, zit met vijf andere

demente bewoners aan tafel van de Verhalenkeuken. Hier maakt elke dag een groep

van zes of zeven dementerenden een maaltijd klaar. Hun zintuigen worden

geprikkeld door geuren en geluiden, waardoor ze beter communiceren, helpen koken

en genieten. Jaren vijftigHet idee is simpel. Een kleine groep

van zes dementerende ouderen bereidt samen een maaltijd. Een

activiteitenbegeleidster helpt hen daarbij en probeert ondertussen een gesprek

aan te gaan op basis van verhalen uit een voorleesboek. De Verhalenkeuken is

helemaal ingericht in jaren vijftig stijl. Originele, oude wasmiddelverpakkingen

staan op een bijzettafeltje, emaillen potten op het roodgeblokte tafelkleed op

de eettafel en in de wandkast prijken boeken en elpees uit grootmoeders tijd.

Zelfs het spreukenbordje met ‘Eigen haard is goud waard’ ontbreekt niet.

Prikkels‘Demente bejaarden worden geprikkeld door deze voor

hen herkenbare spullen’, vertelt Arnoldien van Os, manager kennis- en

behandelcentrum van Het Zand. ‘Contact maken met dementerenden gaat niet zomaar.

Daar hebben ze prikkels voor nodig. Prikkels zoals de geur van versgekookte

spruitjes, het geluid van een fluitende fluitketel of een interieur zoals zij

dat vroeger hadden. Mensen van wie je denkt dat ze door hun dementie niks meer

te zeggen hebben, komen hier weer tot leven.’ Handvat‘De mensen

hebben hier het gevoel weer wat om handen te hebben’, zegt Du Chatinier. ‘Je

ziet ze genieten. Bovendien eten ze hier beter.’ Ze wendt zich tot mevrouw

Beijdals, die nog steeds voor zich uitkijkt en klapt op het ritme van de muziek,

en doet haar voor hoe ze de bonen moet malen. Tevergeefs. ‘Goed gedaan, mevrouw

Beijdals. Daar kunnen we alvast wat koffie van zetten. Meneer Warnar neemt het

nu van u over’, zegt Du Chatinier. Meneer Warnar pakt het apparaat aan en geeft

de molen een slinger. ‘Tja’, zegt Du Chatinier zachtjes, ‘af en toe is het

ook een beetje toneelspelen.’ Simpele verhalenTwee jaar geleden

is het idee van de Verhalenkeuken ontwikkeld en heeft De Zandhove in

samenwerking met uitgeverij Mémé boekjes voor dementerenden gemaakt. In elk

boekje staat een verhaal van twee pagina’s lang. Du Chatinier: ‘Er was zo weinig

voorleesmateriaal voor dementerenden. Het is vaak veel te ingewikkeld en veel te

lang. Alle verhalen zijn met wat simpele recepten gebundeld in een boek dat is

samengesteld door een team van psychologen, koks, maatschappelijk werkers,

activiteitenbegeleiders en de uitgeverij.’ Het boek is volgens Du Chatinier een

handvat voor contact. ‘Het lezen van twee alinea’s lokt vaak al een reactie uit.

Zo komt het gesprek in de groep op gang.’ FondsenwervingNa het

schrijven van het plan voor de Verhalenkeuken, ging Arnoldien van Os aan de slag

met fondsenwerving. ‘Het idee slaat enorm aan’, aldus Van Os. Het Oranje Fonds,

het Amsterdamse vermogensfonds RCOAK, de Bavostichting en Nutricia gunden haar

een financiële bijdrage. ‘Ik had niet voorzien dat het zo’n succes zou worden.

Ik kon er meteen twee keukens bij kopen voor de locaties Staphorst en Heino. En

de bouw van een vierde Verhalenkeuken in zorgspectrum Het Zand staat op

stapel.’ Het gehele artikel is te lezen in Zorg + Welzijn

Magazine 1 augustus 2007. Drie maanden na publicatie wordt het op de website

geplaatst.