Dit blijkt uit promotieonderzoek van psychotherapeut Yvonne Stikkelbroek aan de Universiteit Utrecht. Het is het eerste onderzoek naar de behandeling van depressies bij Nederlandse jongeren tussen 12 en 18 jaar oud. ’Het was hoog tijd om depressieve gevoelens van de jeugd en de mogelijke behandelingen hiervoor in kaart te brengen. Zeker nu sommige gemeentes de kinderpsychiatrie onder vuur nemen.’

Dood van een ouder

Stikkelbroek onderzocht onder meer welke jongeren meer kans hebben op het ontwikkelen van een depressie. ‘Opvallend en hoopgevend hierin is de veerkracht die ik bij jongeren zag. Zo leidde een verpletterende ervaring als het verliezen van een van de ouders gedurende de jeugd, niet tot een groter aantal psychiatrische diagnoses tijdens de volwassenheid.’ Een belangrijke bevinding: daarmee toont de studie aan dat het onnodig is om het kind na de dood van een ouder te bestempelen als een toekomstige psychiatrisch patiënt. Tegelijkertijd bleek het overlijden van een ouder wel van grote invloed op het ontwikkelen van angstige en depressieve gevoelens bij jongeren die vóór het overlijden al deze gevoelens vertoonden. ‘Dat is een risicofactor. Een andere is ruzie tussen de jongere en de ouders of vrienden’, geeft Stikkelbroek aan.

Signalen depressieve jongere

Een jongere zelf zal niet snel denken dat hij of zij wel eens een depressie kan hebben. Zijn of haar omgeving, zoals ouders, familie, vrienden en leraren, is daar vaak evenmin bedacht op. Welke signalen zouden een alarmbel kunnen laten afgaan? Stikkelbroek: ‘Let bijvoorbeeld op toenemende vermoeidheid, concentratieproblemen, hopeloosheid, somberte.’ Stikkelbroek zou de jongeren in dat geval adviseren om hulp te zoeken. ‘Je kunt natuurlijk naar de mentor op school gaan, of naar de huisarts. Maar online is er ook veel hulp te vinden. Denk aan sites als Grip op je Dip en Praten Online.’

Doepressie-cursus

De promovenda deed met financiering van ZonMw onderzoek naar de effectiviteit van de De Doepressie-cursus, en vergeleek deze met alle andere behandelingen voor depressies. Stikkelbroek: ‘Deze cursus is een effectieve behandeling. Bij een matige of ernstige depressie, waardoor jongeren echt niet meer kunnen functioneren, zou ik jonge mensen verzoeken aan te kloppen bij de GGZ. Daar kunnen met enige sessies de symptomen van depressie aanzienlijk worden verminderd.’ Vaak heerst het idee dat jongeren de deur van de psycholoog platlopen en bij ieder dipje aankloppen voor hulp. ‘Dat is onzin’, zegt Stikkelbroek ‘Sterker nog: eerder het omgekeerde is waar. Jongeren zoeken juist te laat hulp bij depressieve klachten. Hopeloosheid is een kenmerk van hun depressie: ze hebben onterecht geen hoop dat een behandeling kan helpen.’