‘Hans van Wieren was een van die mensen in de school die de omslag naar samenwerking met welzijn wilde maken. Door die samenwerking kunnen we die kinderen nog beter begeleiden, zei hij.’ Dik Hooimeijer doet geëmotioneerd zijn verhaal. Hij is adjunct-directeur van Stichting Welzijn Escamp (SWE) en werkt sinds 2001 intensief samen met het Terra College. De school staat in Escamp, een van de grootste wijken van Den Haag met 110.000 inwoners en nauwelijks voorzieningen voor jongeren. ‘Directeur Gerard van Miltenberg luidt al lang de noodklok omdat de middelen voor deze doelgroep beperkt zijn.’

Respect leren

‘De gemeente had in 2001 een plan voor een campusterrein met sportvelden bij de school. Kinderen gaan in de tussenuren dan minder de straat op en blijven meer op school. Na schooltijd zou de wijk er gebruik van kunnen maken. De interim-directeur vroeg of wij dat terrein niet wilden beheren. Ik wilde er over nadenken op één voorwaarde: dat wij de kantine mogen gebruiken voor de wijk. Ik zei toen: “waarom gaan we niet naar een brede school”? Van Miltenberg wilde het pedagogische klimaat veranderen en zijn droom was een community school voor de wijk. In 2002 is toen besloten om er binnen drie jaar een brede buurtschool van te maken.

‘Een van de ideeën was een buurtbioscoop in de school. In dit stadsdeel is niks voor jongeren. De bioscoop is weg, je hebt geen podia, geen leuke kroegen, het is zo dood als een pier. Met geld van de gemeente en Fonds 1818 hebben we vorig jaar een nieuwe bioscoop in de kantine gebouwd. Met zestig mensen kun je naar een film kijken. Ook is in de school nu een restaurant, een kantoor voor onze welzijnwerkers, een playstation- en een internetcafé. Samen met de leerlingen organiseren we nu internetcursussen voor buurtbewoners. Leerlingen geven de bejaarden internetles. Fantastisch, een buurtbewoonster zei over een Marokkaanse jongen: “Het is een schat”. “Maar dat zijn toch tasjesdieven?”, zei ik gekscherend. Ook de bioscoop wordt straks gerund door leerlingen. Zij gaan programmeren, kaartjes verkopen, zorgen dat de voorstellingen ordentelijk verlopen. Hierdoor krijgen die kinderen een naam voor bewoners. Je leert ze ook een beetje wat ondernemen is, verantwoordelijkheid, respect.’

Beelden doorbreken

‘We willen de preventie in de school organiseren, dan kunnen we een kind monitoren en bekijken of er verder hulp nodig is. En dat gaan we doen: per 1 april is er een buurthuis in het Terra College, op 450 meter schoolruimte die vrij wordt gemaakt. Dat duurt net zo lang als de bouw van ons nieuwe buurthuis, maar ook daarna blijven we in school als welzijnsvoorziening. Na vier uur ’s middags komt de ruimte van de aula er nog bij als wijkvoorziening. De jongeren organiseren dan een groot deel van het aanbod, de bioscoop, het restaurant, internetcafé, kinderactiviteiten. Het VMBO heeft een afdeling zorg en welzijn en die leerlingen kunnen we misschien inzetten bij ouderenbezoek, in de zomermaanden als de thuiszorg dun in de mensen zit. En er komt een winkelgalerij met kappers, een nagelstudio, kledingherstel. Allemaal voor de buurt. We zouden de komende maanden de brede buurtschool feestelijk openen. Het is dan ook zo verrot zuur dat dit juist op deze school gebeurt.

‘Als kinderen meedoen met alle mogelijke activiteiten, krijgen ze ook een ander gevoel bij de school. Ze gaan straks tot vier uur naar school, kunnen dan even hangen, lekker sporten op de campus of naar de bioscoop. Dan kunnen ze op school eten en daarna gaan ze hun ding doen voor de wijk. De relatie met die school krijgt een totaal andere inhoud. Vanuit het gevoel “dit is mijn school” ontstaat per definitie al een gevoel van veiligheid. Als je beveiligers, camera’s, detectiepoorten in de school zet, wie van de leerlingen zegt dan nog: “Kappen nou, doe effe normaal”. Van Miltenberg wil het liefst dat die beveiliging niet meer nodig is.

‘Als ik wethouder was, zou ik onderwijs en welzijn subsidiëren op voorwaarde dat ze samenwerken. Ik ben een beetje ziek van die discussie dat preventie niks helpt bij de jeugd. Wat wil je dan met 1600 jongerenwerkers landelijk op 2,5 miljoen jongeren? Ja hallo, in dit stadsdeel met 100.000 inwoners heb ik tien formatieplaatsen jongerenwerk. Zó kan ik ook afrekenen. Laat de overheid er 5000 jongerenwerkers bij doen, dan praten we verder.’

‘Onze gezamenlijke filosofie is dat we beelden moeten doorbreken. Zestig procent van de leerlingen in Den Haag zijn van allochtone komaf. Zestig procent van de kinderen gaat naar het VMBO. De enige conclusie is dan dat veel VMBO-scholen zwart zijn. En wat is er dan mis met een zwarte school? Daar lopen dertig culturen rond, nou en? Maar de beelden zijn altijd negatief. Wetenschapper Gabriël van den Brink roept meteen dat het de cultuur is, dat die Turken zich alleen door eer en wraak laten leiden. Het is volledig het verkeerde moment voor zo’n Turkenverhaal. We weten helemaal niet waarom Murat deze daad heeft gepleegd. Straks zegt het Pieter Baan Centrum dat hij ziek is tussen de oren. Dan heeft het geen bal met cultuur te maken. Dan druipen mensen als Van den Brink met de staart tussen benen af.’

‘Terecht omschreef Gerard van Miltenberg deze daad als een incident. Misschien is Murat ziek of komt hij uit een milieu waarbij zijn pa in de gevangenis zit, maar er zitten ontzettend veel pa’s in de gevangenis. Maar zelfs de minister roept dat het geen incident is. Ik geloof er geen bal van dat de jeugd van nu gewelddadiger is. Er zijn meer mensen, er is meer verkeer en dus meer irritatie, meer individualisme. Nergens is meer verbale agressie dan in het verkeer en daar voeden we onze kinderen mee op.’