In de hele zorg is er sprake van grote arbeidskrapte. In Zeeuws Vlaanderen is het helemaal nijpend. Door een natuurlijke bevolkingskrimp, het ontbreken van een hbo opleiding waardoor jongeren uit de regio vertrekken, en een goed lopende economie, wordt er aan alle kanten getrokken aan de schaarse werknemers. Daarom besloot de Tragel, een organisatie voor een breed scala aan gehandicaptenzorg, meer uit de box te denken over hun aanname beleid.

Recruitment en zij-instromers

Bij de organisatie werken zo’n 800 mensen en het jaarlijkse verloop is voor de zorg relatief laag: 10%. Wat niet wegneemt dat in de krappe Zeeuwse markt de organisatie toch jaarlijks 80 nieuwe medewerkers moet aannemen. Om dit te tackelen zetten ze drie beleidslijnen uit. Ze verdriedubbelde de bbl-medewerkers – zij-instromers die een ‘beroepsbegeleidende leerweg’ in het bedrijf kunnen volgen – naar 43. Ze namen, samen met andere zorginstellingen uit de regio, een recruitmentbureau in de arm en ze gingen zoeken buiten de landsgrenzen.

Belgen

‘Van oudsher hebben we al veel Belgen bij ons werken’, vertelt bestuurder Guus Bannenberg. ‘As we speak kijk ik naar Belgisch grondgebied – zo dicht staat ons hoofdkantoor tegen de grens.’ Het personeelsbestand van Tragel bestaat nu al voor zo’n 20 procent uit Belgen. Maar ze moesten verder kijken en gingen opzoek naar medewerkers uit andere Europese landen.

Polen

‘Aanvankelijk dachten we aan medewerkers uit Polen en de Baltische staten, maar we zijn nadrukkelijk op zoek naar mensen die hier lang blijven. We noemen het “nieuwe Hulstenaren” (Hulst is een stad in Zeeuws Vlaanderen, red.). De economische ontwikkelingen in Polen en de Baltische staten is dusdanig goed, dat ze naar verwachting relatief snel weer terug zouden gaan, omdat ze daar weer veel mogelijkheden krijgen.’

Tachtig jarige oorlog

Zodoende kwamen ze uit in Spanje, in de regio van Valencia. ‘In Spanje troffen we een uitermate geschikte cultuur aan. Door de tachtigjarige oorlog in de zestiende eeuw zijn er veel Spaanse culturele elementen in de Nederlandse cultuur te vinden. Bovendien zijn de Spanjaarden loyaal en professioneel. Hun opleidingen zijn goed en er is een grote, blijvende jeugdwerkeloosheid, die het voor hen aantrekkelijk maakt om bij ons te komen werken.’

Jeugdwerkeloosheid

Zodoende werd er een samenwerking opgezet tussen de gemeenten in Valencia en Zeeuws Vlaanderen. Allemaal in goed overleg met ook de burgermeesters uit die gemeenten. ‘De burgermeesters zijn daar gekozen. Ze hebben een politiek opdracht van het electoraat meegekregen en dat is onder andere om de jeugdwerkeloosheid op te lossen. Dus we hebben hun steun. We willen natuurlijk voorkomen dat ze daar het gevoel krijgen dat we het goede personeel “wegkapen”.’

Taalproblemen

In september is de eerste groep van acht Spanjaarden in Hulst aan het werk gegaan. Ter voorbereiding hebben ze in Spanje drie maanden Nederlandse les gehad. Dat blijkt niet genoeg te zijn, zegt Bannenberg. ‘Deze groep werkt op mbo-3 functies op de afdeling voor mensen met een ernstig verstandelijke beperking. Die functie is meer zorg-georiënteerd, dus in het werk zit de taal niet zo in de weg, maar om hen een duurzame plek in Hulst te geven, moet de taal wel beter. Anders wordt het op de lange termijn een breekpunt.’

Taalbad

Momenteel wordt de tweede groep Spanjaarden voorbereid op de overtocht. Zij gaan werken op de locaties voor mensen met moeilijk verstaanbaar gedrag. ‘Daarbij is taal heel belangrijk’, zegt Bannenberg. Daarom krijgt deze groep bovenop hun drie maanden aan Nederlandse les in Spanje ook nog ‘taalbad’-een maand in Nederland.

Huisvesting en buddies

Voor de nieuwe Hulstenaren wordt veel geregeld. Naast de taallessen is er ook een huisvestingsplan. De eerste groep woont nu in studio’s, maar ze gaan binnenkort op bezoek bij de woningcoöperatie om over hun opties te praten om te huren of kopen als ze elders willen wonen. Als ze willen kunnen ze ook hun partner over laten komen. En zowel in het bedrijf als in de gemeente zijn ze gekoppeld aan buddies die hen wegwijs kunnen maken.

Eettijden

‘Cultureel merken we nu geen problemen’, zegt Bannenberg. ‘Ze vinden het leuk om hier te werken en ze zijn door hun collega’s en andere Hulstenaren enthousiast ontvangen. Het enige probleem dat we hadden, waren de eettijden. Zij zijn gewend om tussen de middag warm te eten, wat bij ons kan, maar meestal lunchen ze pas om 14.00. De eerste dagen was het om twaalf uur, onze lunchtijd, dus erg vroeg voor een groot bord pasta.’