Maurits Boote kreeg zelf begeleiding van Bureau Jeugdzorg toen hij in 5 vwo zat. ‘Ik had strenge ouders, was opstandig op school en zocht de grenzen op. Door te gaan stelen bijvoorbeeld. Daarbij ben ik homoseksueel, dus dat maakte dat ik toen niet lekker in mijn vel zat.’ Hij weet uit ervaring hoe het is om in een woongroep te leven, weg van je gezin. Dat je bijvoorbeeld niet uit kunt gaan, omdat je tien uur binnen moet zijn. En dat het leven voor je vrienden buiten de jeugdzorg heel anders is. Die ervaring zet hij in bij de begeleiding aan jongeren.

Ervaringsdeskundigheid
Maurits werkt als ambulant hulpverlener en ervaringsdeskundige in het 24uurs intensief ambulant team Utrecht van Intermetzo. Intermetzo is in 2015 gestart met het pilotproject ‘Ervaringsdeskundigheid’. Uit onderzoekt blijkt namelijk dat de inzet van ervaringsdeskundigen de effectiviteit van de behandeling voor kinderen en jongeren kan verhogen. Het is een succesvol pilotproject dat zich inmiddels heeft uitgebreid naar teams Gelderland en Flevoland.

Gezin
Maurits merkt dat de aanwezigheid van ervaringsdeskundigen in zijn team effect heeft. ‘Als het in vergaderingen soms te lang over ouders gaat, dan geef ik aan dat we het ook moeten hebben over het perspectief van de jongere. Bovendien merk ik dat teamleden anders gaan praten, wanneer ik hen wijs op wat het met mij doet als er op een bepaalde manier over gezinnen gesproken wordt tijdens de teamvergadering. Zo hadden ze het eerst nog over “dat borderline gezin”. Toen zei ik: “Oh jullie bedoelen die familie waarvan een van de gezinsleden borderline heeft? “’

Brugfunctie
Ook bij het benaderen van cliënten komt Maurits’ ervaringsdeskundigheid van pas. ‘Ik heb een echte brugfunctie. Voor veel jongeren zijn mijn collega en ik de zoveelste hulpverleners die ze zien. Zo merkte ik bij een van die jongeren dat ze er helemaal klaar mee was. Ik heb toen tegen haar gezegd: “Stom is dat he, ik had dat vroeger ook. Kwam er weer iemand anders om mij te helpen.” Ik merk dat jongeren dan sneller met je contact maken, uit interesse. Hee jij hebt dit ook meegemaakt!’ Daarna probeert hij een connectie te maken tussen zijn collega uit het Ambulante Team en de jongere. ‘Ik blijf die jongere daarbij ondersteunen.’

Rugzak
Er zijn volgens Maurits zo veel hulpverleners die ervaring hebben, maar niet weten hoe ze deze kunnen inzetten. ‘Tijdens een training speciaal voor ervaringsdeskundigen leer je wat functioneel is om te vertellen. Iedereen heeft een rugzak vol ervaring, maar niet alle vakjes hoef je open te maken natuurlijk.’ Zo moet je ten eerste zelf ver genoeg zijn in je herstel om een ander te kunnen helpen, weet Maurits. ‘Je kan niet zelf huilend aan de keukentafel zitten, zeg maar. Je moet wel kunnen goed kunnen reflecteren op wat je zelf hebt meegemaakt.’

Vertrouwensband
Niet alle collega’s van Maurits waren meteen enthousiast over het inzetten van ervaringsdeskundigen. ‘In opleidingen wordt geleerd dat je werk en privé gescheiden moet houden’, verklaart Boote de terughoudendheid.  ‘Maar juist door over mijzelf te vertellen ontstaat een vertrouwensband. Sommige collega’s snappen niet wat de toegevoegde waarde daarvan is, of voelden zich in hun professionaliteit aangetast: telt mijn professionele ervaring niet mee? Maar inmiddels zien mijn collega’s de kracht ervan. Als ervaringsdeskundige neem ik nu net zo’n waardige plek in als alle andere deskundigen in het team. We vullen elkaar aan omdat we kijken vanuit verschillende perspectieven en rollen.’

Loverboy
‘Het gaat volgens de ervaringsdeskundige niet per se alleen om mijn eigen ervaringen, maar om kleine dingen die je over jezelf deelt die vertrouwen opwekken. Een gevoel van: jij begrijpt mij. Bijvoorbeeld bij een meisje dat met een loverboy te maken kreeg. ‘Ik vertelde haar over mijn eigen ervaringen in de liefde. Dat ik ooit zo verliefd op een jongen was, dat ik daardoor best verblind raakte en of zij dat misschien herkende.’ Het blijft volgens Maurits niet zomaar bij een gezellig gesprek. ‘Juist omdat ze me zo vertrouwen, delen ze heel veel met me zoals bijvoorbeeld suïcidale gedachten. ‘Ik vertel daarover nooit iets door, tenzij er gevaar dreigt. Dan zeg ik: als je nu doorgaat met je verhaal, dan mag ik dat niet meer voor me houden. Dan kunnen we het samen vertellen aan je coördinator.’

Maatjeswerk
Maurits ziet in de hulpverlening een belangrijke rol weggelegd voor ervaringsdeskundigen. ‘Zo veel mensen die zelf ooit met Jeugdzorg te maken hebben gehad, zetten zich nu in voor jongeren. Zij krijgen daarvoor een boekenbon, of 2,50 euro per uur voor maatjeswerk. Ik merk dat zij ingezet worden als goedkope hulp, maar als je hen zou trainen en fatsoenlijk zou betalen, kun je ze veel effectiever inzetten. Het zou mooi zijn als ieder FACT Team uiteindelijk een ervaringsdeskundige in dienst zou hebben.’