Crisisdienstverpleegkundige Bauke Koekkoek: ‘Neem je eigen houding onder de loep’
Het is niet altijd eenvoudig goed te reageren op mensen met onbegrepen gedrag. Voor burgers en professionals in zorg en veiligheid is het vaak zoeken hoe ze hen kunnen helpen. Wat kun je als professional beter doen en hoe voorkom je dat een situatie escaleert?

© Adriaan Wirtz
Wat je in dit artikel kunt leren:
- Bauke Koekkoek, die als verpleegkundige op de crisisdienst werkt en lector Onbegrepen Gedrag en Samenleving is, legt uit waarom veel professionals het lastig vinden hoe ze op een persoon met onbegrepen gedrag moeten reageren. ‘Terwijl er vaak druk is van omstanders en andere diensten om er iets aan te doen.’
- Waarom het averechts kan werken op het moment dat je een persoon met verward gedrag zo snel mogelijk doorstuurt naar specialistische hulp. Diegene kan zich namelijk afgewezen voelen, waardoor het nog lastiger wordt om de persoon daadwerkelijk te kunnen bereiken.
- Vaak spelen er veel dingen tegelijkertijd: verward gedrag is niet in één hokje te plaatsen. Met enkelvoudige hulp kom je er dan ook vaak niet. ‘Je moet kunnen samenwerken met de persoon om wie het gaat, met zijn naasten en met professionals uit andere domeinen om hem op meerdere terreinen goed te kunnen begeleiden’, legt Koekkoek uit. De inzet van ervaringsdeskundigen kan bijvoorbeeld effectief zijn.
- Koekkoek geeft aan dat het cruciaal om de reactie van degene met verward gedrag direct als feedback te gebruiken. Reflectie op je iegen handelen is belangrijk. ‘Is dit de goede koers, krijgen we zo meer vertrouwen en mogelijk overeenstemming? Of moet ik dingen anders doen? Je leert dit door je allerlei manieren van communiceren eigen te maken.’
Lees het artikel Crisisdienstverpleegkundige Bauke Koekkoek: ‘Neem je eigen houding onder de loep’
Hoe acteert de politie bij een melding over verward gedrag?
De stijging van overlast van personen met verward gedrag houdt aan. Zorg+Welzijn sprak agent Gert-Jan van de Waal van de politie-eenheid in Nieuwegein over de rol van de politie in het omgaan met en het afhandelen van meldingen van mensen met verward gedrag.
Wat je in dit artikel kunt leren:
- Je leest hoeveel tijd er op gaat aan mensen met verward gedrag. Bovendien is de kennis van wijkagenten om met deze doelgroep om te gaan beperkt. ‘Wij zijn niet opgeleid om psychoses vast te stellen, we zijn ook geen psychologen.’
- Wanneer er sprake is van botsende belangen. De politie heeft een veiligheidsbelang, waarbij er wordt ingeschat of een persoon een gevaar is voor zichzelf of iemand anders. Agenten kunnen bijvoorbeeld bij overlast wel een boete uitschrijven, maar daar is iemand niet mee geholpen. ‘Sterker nog, soms help je iemand met het strafrecht de vernieling in’, stelt Van de Waal.
- Hoe de politie actief meedenkt en meewerkt om de-escalerend te werken. Als agenten vooraf weten dat zij naar een vrouw toegaan met een seksueel trauma veroorzaakt door een man, dan proberen zij een vrouwelijke agent op de melding af te sturen.
Lees het artikel Hoe acteert de politie bij een melding over verward gedrag?
Congres onbegrepen en zorgmijdend gedrag
In Nederland neemt het aantal politiemeldingen van mensen met verward en/of onbegrepen gedrag toe. De dagelijkse praktijk waarin je mensen tegenkomt met onbegrepen gedrag is buitengewoon uitdagend. Het betreft onder meer mensen met dementie, verstandelijke beperkingen, verslavingsproblematiek en degenen die betrokken zijn bij ggz-trajecten en dak- en thuislozen. Hoe benader je deze mensen? Hoe bied je de juiste hulpverlening aan de cliënt? Hoe verbeter je de samenwerking met derden zoals de politie? Hoe ga je om met tegenstrijdige belangen van de cliënt en de gemeente? Hoe doorbreek je weerstand bij de cliënt als zij dingen moeten doen die ze niet willen?
Op deze praktische vragen krijg je op 14 mei 2025 antwoord. Dan wordt opnieuw het ‘Congres onbegrepen en zorgmijdend gedrag’ gehouden.
Meldpunt zorgwekkend gedrag: welke hulp krijgen cliënten als een melding wordt gedaan?
Niet-acute zorgen om buren, familieleden, vrienden of wijkbewoners? Voor advies en een persoonlijk gerichte aanpak kunnen professionals en burgers het nummer 0800-1205 bellen. Het landelijk Meldpunt Zorgwekkend Gedrag schakelt door naar een meldpunt in de buurt van de beller. Wat doet zo’n lokaal of regionaal meldpunt precies en wat kun je er als sociaal werker en burger van verwachten?
Wat je in dit artikel kunt leren:
- Hoe onder meer huisartsen, de politie, docenten op scholen en sociaal werkers samenwerken in het regionale Meldpunt Maatschappelijke Zorg IJsselland. ‘Is het druk, dan krijgt de persoon met de meest urgente problematiek voorrang.’
- Waarom het fijn is als meldingen die binnenkomen niet anoniem zijn. ‘Als onze professionals aanbellen bij iemand is het prettig te vertellen wie zich zorgen om hem maakt’, legt Astrid Bosman, stafmedewerker maatschappelijke zorg, uit. Toch is anonimiteit soms ook wel noodzakelijk, bijvoorbeeld als een persoon met zorgwekkend gedrag agressief of angstig is of als de melder als laatste een vertrouwensband met hem heeft.
- Wat het belang is van het geven van goede informatie over de werking van een meldpunt. Privépersonen die onmiddellijk ingrijpen verwachten, kunnen anders denken dat er niets gebeurt met hun melding.
Lees het artikel Meldpunt zorgwekkend gedrag: welke hulp krijgen cliënten als een meldpunt wordt gedaan?
Deze hulpverleners gaan eropaf als niemand een oplossing ziet
Contact maken met mensen met verward gedrag volgens de presentiebenadering. Dat is de rol van de wijk-GGD’er. In de gemeenten Veldhoven en Waalre was een pilot succesvol. De wijk-GGD’ers zijn daar volgens een evaluatie een belangrijke aanvulling op het werk van politie en zorg.

Wat je in dit artikel kunt leren:
- Mevrouw Gerritsen, die soms wel 20 tot 30 keer per dag 112 belde, deed haar deur voor geen enkele hulpverlener meer open. Wijk-GGD’er Patricia Smets kwam wél binnen. Zij legt hoe dat haar wel lukte.
- ‘Hoe kan het dat u die man wel ziet en andere mensen niet?’ Dit is een voorbeeld van een ‘verwondervraag’ die je als hulpverlener in kunt zetten. Daarmee voelt de cliënt dat je hem of haar serieus neemt.
- De wijk-GGD’er is vooral een verbindingsofficier op het snijvlak van zorg en veiligheid. In het artikel lees je over de belangrijkste competenties die een goede wijk-GGD’er nodig heeft.
Lees het artikel Deze hulpverleners gaan eropaf als niemand een oplossing ziet
Extra oren en ogen in de wijk: PostNL-bezorger André geeft zorgen door
Wat je in dit artikel kunt leren:
- Pakketbezorger André komt door zijn werk soms letterlijk achter de voordeur van mensen. ‘Die plek blijft voor veel mensen verborgen. Daar zie, hoor en ruik je van alles. Vervuilde huizen, mensen die altijd in het donker zitten. Met de gordijnen gesloten’, vertelt hij. In dit artikel vertelt hij over een voorval hoe hij als extra paar ogen en oren een verschil kon maken.
- Hoe PostNL het PostNL Bijzondere Momenten Fonds samen met Sociaal Werk Nederland bedacht. Daarnaast lees je hoe een doorgegeven melding terechtkomt bij aangesloten, lokale welzijnsorganisaties. Zij beoordelen een melding en maken eventueel een plan.
- Waarom beleidsprogramma’s als IZA (Integraal Zorgakkoord), GALA (Gezond en Actief Leven) en WOZO (Wonen, Ondersteuning en Zorg ouderen) interessant zijn om in de gaten te houden in relatie tot het onderwerp verward gedrag.
Lees het artikel Extra oren en ogen in de wijk: PostNL-bezorger André geeft zorgen door
Meelopen met de crisisdienst: ‘Situaties met kinderen grijpen me het meest aan’
‘In de war zijn’ heeft heel veel gezichten, weet Lea Diepgrond (43), sociaal psychiatrisch verpleegkundige van de crisisdienst van Altrecht in Utrecht. Dagelijks hebben zij en haar collega’s te maken met mensen die de draad helemaal kwijt zijn.
Wat je in dit artikel kunt leren:
- Waarom de lange wachtlijsten het werken op de crisisdienst vaak nóg een tikje complexer maakt.
- Hoe de hele dag snel geschakeld en inschattingen worden gemaakt. Want wat is er aan de hand? ‘In de war kan zoveel betekenen. Wat doet meneer of mevrouw precies? Hoe ziet dat gedrag eruit? De hele dag volgen we eigenlijk beslisbomen.’
- Een apart onderdeel van de crisisdienst is het IHT (Intensive Home Treatment). Wat hun rol is, komt in deze reportage ook aan de orde.
Lees het artikel Meelopen met de crisisdienst: ‘Situaties met kinderen grijpen me het meest aan’