‘Professionals moeten erop durven vertrouwen dat mantelzorgers het goed doen’

Barbara Oppelaar (56) is trainer, coach, acteur en directeur van Ervarea, een bedrijf dat maatwerk levert wat betreft voorlichtingen over mentaal welzijn. Op het Zorg+Welzijn-congres ‘Samenwerken met de mantelzorger’ in maart 2024 verzorgt zij een van de lezingen en een workshop.

Lees het artikel ‘Professionals moeten erop durven vertrouwen dat mantelzorgers het goed doen’

In dit artikel beantwoordt Barbara Oppelaar vragen als:

• Hoe kan de samenwerking tussen zorgprofessionals en het netwerk van mantelzorgers versterkt worden?
• Hoe breng je zo’n netwerk efficiënt in kaart?
• Hoe bepaal je wat je een mantelzorger wel of niet kunt vragen?

Lector langdurige zorg Rick Kwekkeboom: ‘Mantelzorg is vooral emotioneel zwaar’

De sociaal werker is nog niet zo in beeld als het gaat om de ondersteuning van mantelzorgers, ziet dr. ir. Rick Kwekkeboom, lector Langdurige zorg en ondersteuning bij de Hogeschool van Amsterdam. Terwijl juist sociaal werkers mensen goed kunnen bijstaan in situaties waarvoor geen kant-en-klare oplossing bestaat.

Lees het artikel THEMA De expert spreekt ‘Mantelzorg is vooral emotioneel zwaar>>

In dit artikel:

• Het probleem: Nederland telt zo’n vijf miljoen mantelzorgers; ruim 9 procent van hen voelt zich ernstig overbelast, meldde het SCP in 2020. ‘Ze moeten veel ballen hooghouden.’
• Actie: Rick Kwekkeboom waarschuwt dat de aanvraag van het persoonsgebonden budget (pgb) heel ingewikkeld is. ‘En er kleven nadelen aan.’
• Visie: ‘Mantelzorg is emotioneel heel zwaar. Zorgen voor iemand van wie je houdt, geeft niet alleen voldoening. Het gaat bijna altijd ook gepaard met een rouwproces.’ En: ‘Gemeenten kunnen beter geld steken in ondersteuning van mantelzorgers. Sociaal professionals die werkzaam zijn in de langdurige zorg – bijvoorbeeld als persoonlijk begeleider, activiteitenbegeleider, casemanager dementie of ggz-agoog – kunnen als geen ander ondersteuning aan mantelzorgers bieden.’

Mantelzorg én professionele zorg worden karig, wen er maar aan

Het tekort aan zorgpersoneel en de overbelasting van mantelzorgers roept de vraag op of betaalde mantelzorg een optie is. We spreken daarover met Ellen Verbakel, hoogleraar Sociologie en Esther Hendriks van MantelzorgNL. ‘De zorg wordt kariger, we zullen allemaal mantelzorger worden en dat kan in elke fase van het leven gebeuren.’

Lees hier het artikel: Mantelzorg en professionele zorg worden karig, wen er maar aan>>

In dit artikel:

• Betaalde mantelzorg en de opmars van bedrijven – Saar aan huis of de Mantelaar, die lichte zorg verlenen, zoals samen met de zorgvrager een wandeling maken of een puzzel leggen tegen betaling om de mantelzorger te ontlasten.
• Visie: Hoogleraar sociologie Ellen Verbakel – die onderzoek doet naar de combinatie werk en zorg en het welbevinden van mantelzorgers – vraagt zich af of het wenselijk is om betaalde mantelzorg in te voeren.
• Esther Hendriks van MantelzorgNL ziet meer in een grotere waardering voor mantelzorg door de regels en de toegang tot voorzieningen gemakkelijker te maken. Zoals respijtzorg en de aanvraag van een rollator.
• Onderzoek: De waarde van mantelzorg. In geld uitgedrukt komt dit op een bedrag van zo’n 22 miljard euro per jaar volgens een onderzoek van Ecorys uit 2021.

Mantelzorger is 4 uur per week kwijt aan geregel: ‘Gekmakende bureaucratie’

Een mantelzorger is gemiddeld 4 uur per week bezig met regeltaken. 4 op de 10 mantelzorgers geeft aan dat het hen moeite kost om deze taken te doen. 5% geeft zelfs aan dat het hen nu al niet goed lukt. MantelzorgNL wil dat deze ‘regelkolder’ stopt.

Lees hier het artikel: Mantelzorger-is-4-uur-per-week-kwijt-aan-geregel-gekmakende-bureaucratie/

In dit artikel:

• Het probleem: stapels formulieren in onbegrijpelijke taal, bewijs aanleveren dat je wel écht voor je naaste zorgt en organisaties die langs elkaar heen werken.
• De actie: belangenvereniging MantelzorgNL initieert een petitie, samen met organisaties als Alzheimer Nederland, Mantelzorgelijk, Patiëntenfederatie Nederland, Per Saldo en Seniorencoalitie
• De oproep is dat zorgprofessionals gaan communiceren in begrijpelijke taal en zelf contact opnemen met collega-organisaties, in plaats van de mantelzorger weer door te verwijzen naar het volgende loket. Het beleid van organisaties en gemeenten moet op elkaar worden afgestemd zodat ‘de mantelzorger niet verstrikt raakt in regels en tegenstrijdige eisen’.
• De druk op mantelzorgers neemt, ook door demografische ontwikkelingen, de komende jaren alleen maar toe, vertellen Natalia Vermeulen en Hanneke de Boer van MantelzorgNL

WIJ SAMEN Met een ‘bakkie aandacht’ naar de mantelzorger toe

‘Wacht niet tot de mantelzorger naar jou komt, want dan is het vaak te laat.’ Dat is de boodschap van twee ervaren rotten in het vak. Toen hun organisaties gingen samenwerken, ontstond er een nieuwe, succesvolle aanpak om mantelzorgers te vinden en te ondersteunen.

Lees hier het artikel: WIJ SAMEN Met een ‘bakkie aandacht’ naar de mantelzorger toe>>

‘Wacht niet tot de mantelzorger naar jou komt, want dan is het vaak te laat.’ Dat is de boodschap van twee ervaren rotten in het vak. Toen hun organisaties gingen samenwerken, ontstond er een nieuwe, succesvolle aanpak om mantelzorgers te vinden en te ondersteunen.

In dit artikel
– De Actie: Een team van professionals en vrijwilligers belt bij elke voordeur aan om in gesprek te gaan over mantelzorg.
– Het probleem: Veel mantelzorgers hebben geen ruimte meer om goed na te denken en voor zichzelf te zorgen. Ze ervaren een drempel om hulp te vragen
– Bakkie aandacht is een aanpak van vroegsignalering. Je wilt niet dat het zover komt dat mensen het niet meer aankunnen. Er is veel eenzaamheid en schaamte om hulp te vragen
– ‘We hebben een prachtig team van een groot aantal vrijwilligers en enkele professionals van Haags Ontmoeten en Mantelkring. Ze voeren soms wel driehonderd gesprekken op een dag.’
– Tips van Ellen Pals en Liane Wolfert om mantelzorg en ondersteuning te signaleren

De zorgarrangeur: net nieuw en nu al veel kritiek, wat verandert er echt?

Een nieuw fenomeen in de wijk: de zorgarrangeur. Dit is een aparte functionaris die cliënten moet helpen zodat ouderen langer thuis kunnen wonen. Ondanks een geslaagde proef klinken er vanuit het werkveld veel kritische geluiden. Hoe zit dit?

Lees hier het artikel: De zorgarrangeur: net nieuw en nu al veel kritiek, wat verandert er echt?>>

In dit artikel:
– Vragen die onder wijkverpleegkundigen, buurtteams, casemanagers dementie, Wmo-ondersteuners, mantelzorgers leven zijn onder meer: wat is de toegevoegde waarde van deze nieuwe taak in de wijk?
– Aanleiding is dat het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) bijna 9 miljoen euro aan subsidie beschikbaar heeft gesteld voor gemeenten die een zorgarrangeur willen aanstellen.
– Deze nieuwe subsidieregeling is een vervolg op een proef in de gemeenten Dongen, Ede en Hoogeveen. In deze gemeenten vervulde de zorgarrangeur telkens een andere rol.
– in het rapport “Domeinoverstijgend samenwerken in de praktijk” van onderzoeksbureau Significant worden de resultaten uit de pilots in Dongen, Ede en Hoogeveen gedeeld.

Mantelzorgers inclusief ondersteunen begint met zelfreflectie

Zoveel mantelzorgers, zoveel achtergronden en situaties. Sociaal werkers en vrijwilligers die in hun werk te maken hebben met mantelzorgers houden idealiter rekening met die verschillen. Movisie helpt hen daarbij met een videoreeks vol kennis en tips voor inclusieve mantelzorgondersteuning.

Lees het artikel: Mantelzorgers inclusief ondersteunen begint met zelfreflectie>>

In dit artikel:
– Inclusieve mantelzorgondersteuning houdt rekening met de diversiteit onder mantelzorgers: ‘En dat begint met zelfreflectie’, zegt Roos Pijpers van Movisie.
– recente inzichten om inclusieve mantelzorgondersteuning te benaderen: rekening houden met intersectionaliteit. Dat gaat over de kruispunten van de diversiteitsfactoren zoals leeftijd, gender en sociaal-culturele achtergrond.
– Mensen in de volle breedte zien, een kwaliteit van sociaal werkers: De ander zien in de persoonlijke behoefte en in de context.
–  Werken met diversiteit betekent niet dat je ineens allerlei verschillende ondersteuningsmogelijkheden moet bieden voor al die verschillende mensen. Zorg voor openheid binnen de interventies die je biedt.

Overbelasting van mantelzorgers: dit zijn de risicogroepen

Zorgen voor hun naasten, dat doen mantelzorgers met liefde. Maar het gevaar is dat zij hun fysieke of emotionele grenzen overschrijden en overbelast raken. Vier soorten mantelzorgers zijn extra kwetsbaar, werd duidelijk tijdens het Congres Samenwerken met de Mantelzorger.

Lees het artikel: Overbelasting van mantelzorgers: dit zijn de risicogroepen>

In dit artikel:

– Hoeveel mantelzorgers naar schatting overbelast zijn.
– Krijg je inzicht in welke mantelzorgers extra risico’s lopen om overbelast te raken. Ook wordt uitgelegd waarom dat het geval is. Zo sluit het huidige hulpverleningsaanbod aan jonge mantelzorgers momenteel onvoldoende aan op hun wensen.
– Lees je hoe je overbelasting van mantelzorgers in kaart kunt brengen en waarom het raadzaam is om telkens hetzelfde meetinstrument te hanteren.