In het dossier Verslaving begrijpen en bespreekbaar maken gaan we dieper in op de biologische, psychologische en sociale factoren die bijdragen aan de ontwikkeling van verslaving. We kijken naar de verschillende types verslaving en waarom een verslaving zo dwingend kan zijn. Daarnaast richten we ons op het doorbreken van het stigma rond verslaving en het belang van open communicatie. Zo hopen we verslaving begrijpbaar en bespreekbaar te maken, zodat jij als sociaal werker een verschil kunt maken! Op 8 februari 2024 organiseren we ook een congres over optimale verslavingszorg. Bekijk hier het programma.
Wat zijn de laatste wetenschappelijke ontwikkelingen als het gaat om middelengebruik en verslavingszorg?
Hoogleraar Arnt Schellekens vertelt in dit artikel over de laatste wetenschappelijke inzichten in de verslavingszorg. In dit artikel lees je ook:
- Dat maatwerk essentieel is bij de aanpak van verslaving en wat je als sociaal werker daarin kunt betekenen
- Dat domeinoverstijgende aanpak ook essentieel is
- Dat verslavingszorg in Nederland van hoog niveau is en waarom dat zo is
- Welke verbeteringen er nog zijn
- Zijn er echt meer mensen verslaafd dan ooit? Of lijkt dat maar zo?
Arnt Schellekens spreekt op het Z+W Jaarcongres Verslaving in het sociaal domein op donderdag 8 februari in Veenendaal. Wil je ook naar het Jaarcongres Verslaving in het sociaal domein? Meer info>>
Stop met oordelen over verslaving. Kijk naar de persoon en de problematiek die erachter zit. Dat is de insteek van hoogleraar Verslaving, Arnt Schellekens. Laten sociaal werkers daar nou net erg goed in zijn.
Lees het hele artikel hier. Let op: exclusief voor abonnees.
Hoe kijk je als hulpverlener naar verslaving? ‘Men denkt dat verslaving een ziekte van de ruggengraat is’
- Waarom verslaving vóór zijn zo moeilijk is
- Hoe je als hulpverlener kunt stigmatiseren of juist onbevooroordeeld te werk kunt gaan
Je kunt zelf toch iets doen aan je verslaving? Zo wordt vaak gedacht over verslaving, ook door hulpverleners. Maar verslaving is een chronische hersenaandoening, stelt verslavingsarts Ralph van de Wijnckel. ‘Samenwerking met het sociaal domein rondom zorg en hulp voor mensen met een verslaving is er nauwelijks, maar is wel broodnodig.’
Het probleem is, volgens Van de Wijnckel, dat verslaving het stigma heeft van ‘eigen schuld’. Je kunt toch zelf “nee” zeggen tegen alcohol, drugs of pijnstillers? ‘Dat is het stigma, ook onder hulpverleners’, zegt Van de Wijnckel. ‘Verslaving wordt gezien als een ziekte van de ruggengraat, je bent er zelf bij of je wel of niet toegeeft. Maar dat is een onjuist uitgangspunt. Verslaving is een chronische hersenaandoening, waarbij genetische aanleg een belangrijke rol speelt. Als ouders of voorouders verslaafd waren aan middelen, dan loop je een groter risico op verslaving.’
Verslaving begrijpen: Waarom wordt de een wel verslaafd en de ander niet?
In dit artikel lees je:
- Welke factoren een verslaving kunnen beïnvloeden
- Dat een verslaving voor 50% erfelijk is bepaald
- Waarom verslaving geen kwestie is van een zwakke ruggengraat of karakterzwakte
Drank, drugs, gamen of roken: in bepaalde mate zijn we er allemaal gevoelig voor. Maar wat maakt nou dat bij de een de alcohol iets dwingends wordt, terwijl voor de ander een biertje onschuldig blijft, ook in een moeilijke periode? Is het een kwestie van een zwakke ruggengraat? Of spelen andere factoren een rol?
Lees het artikel hier. Let op: exclusief voor abonnees.
Wat maakt een verslaving zo dwingend?
In dit artikel lees je:
- Wat er bij een verslaving gebeurt in de hersenen
- Je begrijpt waarom iemand blijft gebruiken en de complexe rol van dopamine daarbij
- Dat mensen niet verslaafd raken als gevolg van een euforische roes
Mensen met een verslaving kun je pas van hun gedrag afhelpen als je begrijpt waarom ze blijven gebruiken. Voor de complexe rol van dopamine daarbij moet veel meer aandacht zijn, net als voor de lijdensweg die verslaafden afleggen, zegt klinisch psycholoog en verslavingstherapeut Paul van Deun. ‘Bij een verslaving groeit de machteloosheid elke dag.’
Lees hier verder. Let op: exclusief voor abonnees.
Herken jij de signalen van een verslaving?
Doe de kennistoets en leer:
- Hoe signaleer je een alcoholverslaving?
- Hoe beleven mensen met een verslaving hun verslavingsgedrag?
- Waarom blijven mensen het product waar ze aan verslaafd zijn gebruiken?
- Wat is de rol van de hersenen en specifiek dopamine bij verslavingsproblematiek?
- Met welke stigma’s hebben mensen met een alcoholverslaving te maken?
© Irma van Osch
In deze kennistoets focussen we op mensen die verslaafd zijn aan alcohol. Zij hebben nog steeds met hardnekkige stigma’s te maken. Om hen beter te begrijpen moet hun lijden veel meer aandacht krijgen, vindt klinisch psycholoog en verslavingstherapeut Paul van Deun.
Zo maak je verslaving bespreekbaar. ‘Stap over je eigen angst heen’
In deze artikelen lees je:
- Hoe je een gesprek begint wanneer je een verslaving signaleert bij je cliënt
- Hoe motiverende gespreksvoering kan helpen bij de aanpak van verslavingsproblematiek
Denk je dat er bij een cliënt verslaving speelt? Praat erover, zegt Chris Loth, verpleegkundig specialist ggz en hoofddocent verslavingsbehandelingen. ‘Als je dat niet doet, ontken je iemand.’ Lees het theoretische artikel over verslaving bespreekbaar maken hier gratis.
Bij alcohol- of drugsgebruik leidt motiverende gespreksvoering naar gedragsverandering
In dit artikel leer je:
- Meer over de techniek motiverende gespreksvoering
- Welke vragen je over middelengebruik aan een cliënt kunt stellen, en wat je beter niet kunt zeggen
- Hoe je zelf kunt oefenen om gewoontegedrag bij middelengebruik te doorbreken
Praten over middelengebruik is niet makkelijk. Hoe ga je daarover in gesprek met een cliënt? Motiverende gespreksvoering kan helpen, zegt Ben van der Putten, praktijkopleider en trainer bij Tactus Verslaving. Aan de hand van een fictieve casus laat hij zien hoe bij een verslaving gewoontegedrag doorbroken kan worden.
Ben van der Putten spreekt op het Z+W Jaarcongres Verslaving in het sociaal domein op donderdag 8 februari in Veenendaal. Wil je ook naar het Jaarcongres Verslaving in het sociaal domein? Meer info>>
Wat als je cliënt niet over zijn (alcohol)verslaving wil praten? 7 praktische tips
In dit artikel leer je:
- Hoe je je niet op het verkeerde been laat zetten
- Waarom je soms beter kunt beginnen met het plakken van een lekke fietsband
- Wanneer je verslavingsexperts moet inschakelen
Wat doe je als je cliënt niet wil praten over zijn of haar alcoholgebruik? Luuk Miedema, die al meer dan 15 jaar als preventiemedewerker werkzaam is, geeft 7 praktische tips om te voorkomen dat cliënten steeds meer gaan drinken. ‘Begrenzen heeft nul effect. Sterker, dan heeft je cliënt er nóg een probleem bij.’
Lees het hele artikel hier (let op: exclusief voor abonnees).
Werkt motivatietraining bij verslaving? ‘Stoppen met een verslaving lukt alleen als je het echt zelf wilt’
In dit artikel lees je over:
- Sterker dan de kick, een motivatietraining voor jongeren en volwassenen met een lichte verstandelijke beperking (lvb)
- Dat autonome motivatie de sleutel is om een terugval te voorkomen
- Waarom juist mensen met een lvb meer risico lopen op een verslaving
Stoppen met een verslaving lukt alleen als je het echt zelf wilt. Sterker dan de kick is een motivatietraining voor jongeren en volwassenen met een lichte verstandelijke beperking (lvb). Luciënne Heerkens is kennismanager bij de Academische Werkplaats Leven met een verstandelijke beperking (AWVB), onderdeel van Tranzo (Tilburg University). Ze legt uit waarom de training werkt.
Ervaringsdeskundige Toon vertelt: ben je ooit niet meer verslaafd?
Toen misdroeg Toon zich en werd van school gestuurd. Nu werkt hij en is een veelgevraagd gastspreker. Een veilige jeugd was Toon Walravens (57) niet beschoren. Hij was elf jaar jong toen hij begon met roken en drinken. ‘Ik groeide op in een horecagezin. Ik schaamde me voor thuis, misdroeg me op de lagere school en nadat ik de schooldirecteur met een stoel te lijf was gegaan, werd ik van school gestuurd. Mijn vader zei: het is jouw schuld, je bent onhandelbaar.’ Hoe Toon uit de shit kwam, lees je hier.
Toon is ook een van de sprekers op ons congres over verslaving op 8 februari 2024. Bekijk hier het hele programma.
