Door Martin Zuithof – De Hengelose Es is de wijk in de Twentse metaalstad met de meeste groepen van andere herkomst. Er wonen grote groepen Turken en Suryoye christenen (uit Turkije, Syrië, Libanon, Irak). De Turken kwamen vanaf de jaren zestig naar Hengelo als gastarbeider. De Suryoye vluchtten naar Europa vanwege religieuze, politieke of economische problemen. Ze kwamen onder meer af op de gemeenschap rond het Suryoye-klooster Mor Afrem in het nabijgelegen Glane. Het ouder worden brengt voor beide groepen nieuwe problemen met zich mee als isolement en afhankelijkheid. In beide culturen worden kinderen geacht voor hun ouders te zorgen. ‘De vanzelfsprekendheid daarvan staat onder druk, want de kinderen wonen hier niet vaak meer, of ze hebben te kleine woningen om hun ouders in huis te nemen,’ vertelt Wouter Muller, opbouwwerker en coördinator van het project. Ouderen worden afhankelijker van zorginstellingen. Maar ze kennen de weg er naartoe niet en zijn ook bang dat ze in een bejaardenhuis worden weggestopt. Omgekeerd sluit het aanbod van zorginstellingen niet aan op de behoeften van allochtone ouderen.
‘Ouderen in de Hengelose Es’ bestaat uit twee onderdelen: ondersteuning van ouderen in de wijk en de interculturalisering van de welzijnsorganisatie. Bij het tweede onderdeel worden dit jaar zestig medewerkers geschoold in intercultureel werken. De doelstellingen zijn: voorlichtingsactiviteiten ontwikkelen over zorgvoorzieningen voor ouderen, ontmoetingen realiseren tussen autochtone en allochtone ouderen, realiseren van een dagvoorziening voor ouderen, adviseren van zorginstellingen en interculturaliseren van de welzijnsinstelling.
Ontmoeting Scala wil stimuleren dat ouderen met zeer verschillende achtergronden elkaar in de wijk ontmoeten. Daarvoor ondersteunt het welzijnswerk de activiteiten van allerlei bestaande groepen op zogeheten ‘vindplaatsen’. Zo is er een groep Turkse en Suryoye vrouwen die samen gezelligheidsactiviteiten organiseren. Muller: ‘Dat is opmerkelijk, want christelijke en islamitische groepen stonden in het verleden lang niet altijd op goede voet. We hebben ontdekt dat de Turkse en Suryoye ouderen graag hun levensverhaal vertellen.’ Daarom doet Scala samen met Welzijn Ouderen Hengelo het project ‘Verhalen vertellen in Multicultureel Palet’, waaraan twaalf 45-plussers met heel verschillende achtergronden deelnemen.
Op bijeenkomsten in de wijkcentra vindt ook voor-lichting plaats over gezondheids- en zorgonderwerpen, zoals thuiszorg, het verzorgingshuis en de nieuwe basisverzekering.Scala wil de intermediair, de brug zijn tussen de allochtone ouderen en de zorginstellingen, schetst Muller. ‘Wij proberen contacten te leggen tussen de allochtone ouderen en vertegenwoordigers van verpleeghuizen, verzorgingshuizen. De mensen in de zorg leren zo de wensen van de ouderen kennen, over de verzorging, eten, ruimte voor het geloof. Die kennis kunnen de zorgprofessionals gebruiken voor hun beleid. Zo hebben we bij zorginstelling Carint een thema-avond georganiseerd over intercultureel werken.’ Daarnaast wordt Scala betrokken bij het toegankelijk maken van dagvoorzieningen voor allochtone ouderen van Carint.
Interculturalisatie Deze maand start de uitvoering van het tweede projectonderdeel: interculturalisatie van de organisatie die moet uitmonden in een nieuw beleidsplan. De ervaringen uit de Hengelose Es moeten ook geïmplementeerd worden in de werkwijze in andere wijken. Een groot deel van het personeel krijgt daarvoor een training om de interculturele competenties te vergroten. Daarbij staan vragen centraal als: wat is intercultureel werken? Wat doet Scala al en waar zitten de belemmeringen en weerstanden?
In het project proberen Muller en zijn collega’s het vindplaatsgericht werken te combineren met wat de opbouwwerker ‘het multiply-effect’ noemt. ‘Dit betekent dat je de werkwijze probeert uit te breiden naar de vindplaatsen in andere wijken en er functies aan toevoegt. Het gaat erom de taart zo groot mogelijk maken. We wilden niet de fout maken met tijdelijke financiering nieuwe activiteiten te starten. Als de subsidie dan stopt, zit je. In de praktijk worden de nieuwe activiteiten die je dan hebt opgezet, vaak beëindigd bij gebrek aan subsidie. Dat geeft alleen maar frustraties bij de werkers en de doelgroepen. We krijgen een tijdelijke projectfinanciering en willen daarvan iets duurzaams achterlaten.’
