Door Alexandra Sweers – Het ‘nee-tenzij’ beleid van de Amersfoortse instelling kwam neer op een niet-reanimerenbeleid voor ouderen in het verzorgingshuis, tenzij ze anders hadden aangegeven. Leeftijdsdiscriminatie’, roept het CDA, de PvdA vindt het een ‘bizarre regeling’, terwijl de Christenunie het over een ‘keuzevrijheid’ heeft. In reacties op een eerder bericht op deze website heeft men het zelfs over ‘natuurlijke bezuiniging’. De meningen buitelden over elkaar heen, maar een dergelijke beslissing neemt iemand niet door simpelweg ‘ja’ of ‘nee’ aan te vinken op een formulier. Wat komt er kijken bij een niet-reanimatiebesluit?

Vraag
Jos van Berkel is 25 jaar werkzaam als verpleeghuisarts. Hij is aangesloten bij Gerion, een afdeling van het VU Medisch Centrum dat onder meer opleidingen tot verpleeghuisarts verzorgd. Hij geeft aan hoe een beslissing om niet te reanimeren wanneer een cliënt een hartstilstand krijgt tot stand komt.

‘Wanneer een cliënt opgenomen wordt in een verpleeghuis volgt er vrijwel meteen een gesprek met de verpleeghuisarts. Als deze persoon zelf niet bekwaam is voert de arts het gesprek met een familielid. Tijdens dat gesprek wordt aangegeven waarom juist de vraag over wel of niet reanimeren wordt gesteld. Wat zijn bijvoorbeeld de consequenties van een reanimatie voor iemand met alleen een heupfractuur of voor iemand met verschillende ziektebeelden. Het is geen standaardverhaal voor iedereen. Per patiënt verschilt dat.’

Noodpieper
Ook wordt tijdens dat gesprek uitgelegd wat precies het reanimeren in een verpleeghuis inhoudt. ‘Dat is anders dan in een ziekenhuis. In een ziekenhuis heeft met een noodpieper en staan de verpleegkundigen, de anesthesist en de cardioloog meteen paraat. Zij hebben beschikking over een crashcar, medicijnen etcetera.’ In verpleeghuizen wordt er tijdens het reanimeren meteen het alarmnummer gebeld zodat de patiënt meteen naar het ziekenhuis wordt gebracht en men hem of haar daar verder helpt, vertelt Van Berkel.

Zinvol
Maar dan nog redt een reanimatie niet altijd het leven van een patiënt. De NVVA, de beroepsvereniging van verpleeghuisartsen en sociaal geriaters, liet eerder al in een

persbericht weten dat uit onderzoek blijkt dat reanimatie bij kwetsbare ouderen met veel aandoeningen vaak niet meer zinvol is. Slechts in uitzonderlijke gevallen wordt het leven van een oudere in deze situatie met behulp van reanimatie gered. Vrijwel altijd verliest de patiënt dan belangrijke lichamelijke en geestelijke vermogens, aldus de NVVA.

Onduidelijk
Soms is het onduidelijk of een patiënt heeft aangegeven of er wel of niet gereanimeerd mag worden. Soms is het ook helemaal niet vastgelegd. ‘In situaties waar de wensen onduidelijk zijn, wordt altijd gereanimeerd en meteen de arts gewaarschuwd om verdere stappen te ondernemen, onderstreept Van Berkel. ‘Dat is dezelfde situatie wanneer iemand op straat neervalt. Dan weet met immers ook niet van wat de wensen van die persoon zijn.’

Veranderen
Afhankelijk van de situatie van patiënten in een verpleeghuis worden de afspraken die er gemaakt worden in overleg herzien. Maar dat is eerder de verandering van wel-reanimeren naar niet-reanimeren dan andersom, volgens Van Berkel. ‘Vaak heeft men heel duidelijke argumenten om af te zien van reanimatie en betreft het patiënten waarvan de gezondheid eerder slechter wordt dan beter.’