Van de in totaal 410 deelnemers aan het project zijn er 110 uitgestroomd na anderhalf jaar. Dat blijkt uit de derde tussenrapportage van het experiment “Vertrouwen Werkt” in de gemeente Wageningen. Zestien deelnemers zijn gestopt. In dit experiment kunnen mensen in de bijstand zelf aan de slag met de toeleiding naar werk en activiteiten, zonder dat ze worden gehinderd door strenge regels van de Bijstandswet. Projectleider Hans Zuidema: ‘We zien dat we mensen met een aanpak vanuit vertrouwen beter kunnen ondersteunen naar werk. En we zien ook dat meer mensen parttime gaan werken wanneer ze meer geld mogen houden van wat ze verdienen.’
Experiment langdurige bijstand
De gemeente Wageningen is een van de gemeenten die meedoet aan het experiment om mensen met een vernieuwende, soepelere aanpak uit een langdurige bijstandssituatie te halen. Er zijn drie onderzoeksgroepen; Mensen die extra begeleiding krijgen van de klantmanager; mensen die meer ruimte krijgen om zelf initiatieven te nemen. Tot slot is er nog een groep die meer inkomen zelf mag houden bij parttime werken. Daarnaast is er een onderzoeksgroep die de reguliere arbeids- en re-integratieregels volgt als controlegroep.
Uitstromen
Van de 110 mensen die zijn uitgestroomd uit de bijstand blijkt wel dat er maar 57 naar betaalde arbeid zijn uitgestroomd. De rest van deze groep is om andere redenen uit de bijstand, bijvoorbeeld omdat ze zijn verhuisd naar een andere gemeente, omdat ze zijn gestopt om gezondheidsredenen of omdat ze een partner met inkomen hebben gekregen. Toch is het percentage uitstroom naar betaald werk volgens Zuidema, die het bijstandsexperiment in Wageningen leidt, hoger dan bij de traditionele aanpak: ‘De uitstroom van mensen die langer in de bijstand zitten is op dit moment 8%. In onze onderzoeksgroep is de uitstroom naar betaald werk 14%.’
Parttime werk
Opmerkelijk is ook het positieve effect van het parttime werken in een uitkeringssituatie met behoud van een deel van het extra inkomen. Uit het onderzoek blijkt dat het percentage mensen dat parttime gaat werken in het experiment substantieel hoger is, namelijk 25% tegen 10% in het reguliere bijstandsregime. Zuidema: ‘Er zijn veel mensen die door hun persoonlijke situatie in de bijstand terecht komen. Bijvoorbeeld omdat ze de zorg voor een partner of een gehandicapt kind op zich nemen. Deze mensen kunnen vaak wel parttime werken.’
Vertrouwen
Duidelijk is, volgens Zuidema, dat de positieve benadering gebaseerd op het vertrouwen dat de cliënt krijgt, goed werkt. ‘Zowel de groep die zelf in actie komt als de groep die extra maatwerk krijgt stroomt beter uit. Wij denken dat het komt omdat de aanpak beter aanslaat bij de specifieke situatie van de mensen. Niet elke aanpak past goed bij de mens, je moet bijvoorbeeld statushouders die de weg nog niet goed kennen, niet meer vrijheid geven om zelf een baan te zoeken. Zij zijn juist gebaat bij meer maatwerk door de klantmanager.’
Gerichte aanpak
De effecten van een gerichte aanpak kunnen zelfs groter zijn dan de voorlopige onderzoeksresultaten uit het experiment. In het huidige experiment zijn mensen willekeurig ingeloot in de groep met een specifieke aanpak. Zuidema: ‘Als je als gemeente zelf kunt kiezen voor een aanpak die bij de persoonlijke situatie van mensen past, dan kan het effect van de aanpak groter zijn.’
Being able to work and being hired to work are not the same. First, the economy needs to be able to create jobs that match those of the individual seeking work. Secondly, employers need to be satisfied that new hires will fit into their organization successfully.
With technology developing at an exponential pace, eliminating more positions than it creates to replace the workers that it has displaced, no matter how able workers can perform no-skilled to semi-skilled, if the jobs are not there, the unemployeds chances of landing a job are slim to none in practice.
So let’s reject this Conservative ideology that if one is able to work, then one should be able to find a job. This concept has not been valid for at least the past 25 years as technological development marches on at an ever increasing pace.
What we should be seriously considering is the adaption of a carefully thought out Universal Basic Income approach which allows mothers to stay with their newborns longer after their birth and high school graduates to continue on with their educations instead of populating the ranks of the under-skilled unemployed.
As the ranks of the unemployed continue to grow the gap between costs of a UBI program and the savings from discontinued unemployment and other social transfer costs will surpass UBI costs in a few years.