Door Maria van Rooijen – Mevrouw Versluis (69) heeft geen gelukkig huwelijk gehad. Haar inmiddels overleden man was alcoholist en mishandelde haar. Toch is ze altijd bij hem gebleven. Als haar dochter scheidt van haar man, raakt ze hevig in de war: haar schoonzoon is geen bruut, je hoort elkaar toch trouw te blijven? Ze neemt haar dochter de scheiding hoogst kwalijk, hun contact wordt verbroken. Met haar zoon, die zelf getraumatiseerd is door alle agressie in zijn jeugd, kan ze er niet over praten.
Mevrouw Versluis wordt depressief, slikt veel kalmeringsmiddelen, komt het huis niet meer uit en begint zichzelf te verwaarlozen. De huishoudelijke hulp van de thuiszorg schakelt de geestelijk verzorger in, die ook in dienst is van de thuiszorgorganisatie. In een aantal gesprekken wordt het werkelijke probleem van mevrouw Versluis duidelijk, namelijk de vraag of zij ook had moeten scheiden. Heeft ze het allemaal verkeerd gedaan? Met de geestelijk verzorger neemt ze haar levensgeschiedenis door. Ze realiseert zich dat haar redenen om het huwelijk in stand te houden, waren gebaseerd op voor haar waardevolle principes, zoals solidariteit en trouw. Hierdoor groeit haar zelfrespect en verdwijnen de negatieve gedachten. Ze wordt actiever en kan het uiteindelijk zonder kalmeringsmiddelen redden.
Mevrouw Versluis – de naam is fictief – trof het dat de thuiszorgorganisatie zelf een geestelijk verzorger in dienst had, die ook nog snel kon worden ingeschakeld. Dat komt zelden voor. Voor zelfstandig wonende ouderen is de ondersteuning bij levensvragen momenteel niet goed geregeld. Het Expertisenetwerk Levensvragen en Ouderen, waarvan kenniscentrum Vilans uitvoerder is, organiseerde er daarom onlangs een debat over.
Mariëlle Cuijpers (Vilans): ‘Verpleeg- en verzorgingshuizen zijn wettelijk verplicht geestelijke verzorging aan te bieden. Maar instellingen gaan steeds meer over op het scheiden van wonen en zorg. Geestelijke verzorging zit dan niet meer in het zorgpakket. Net zoals voor alle andere zelfstandig wonende ouderen gaat de overheid ervan uit dat zij zelf, vanuit hun eigen netwerk, voor die ondersteuning zorgen. In de praktijk gebeurt dat echter lang niet altijd.’
Bij levensvragen gaat het om vragen naar de zin van het leven, spiritualiteit, religie en thema’s die daarmee samenhangen zoals familie, liefde en seksualiteit, schuld en schaamte, verlies, verdriet en rouw. Vooral ouderen hebben, aldus Cuijpers, nogal eens behoefte daarover te praten. ‘Door het verlies van hun partner kunnen ze zich eenzaam voelen. Soms zijn ze als enige van hun generatiegenoten overgebleven. Hun lichamelijke gebreken maakt ze afhankelijk van anderen, soms zijn ze teleurgesteld in de kinderen, of kunnen ze niet in het reine komen met het verleden.’
Lees verder in Zorg + Welzijn Magazine nummer 6, juni 2009
Bron: Foto: ANP
Als ouderenadviseur hoor ik ook de nodige ervaringen, verhalen betreffende eenzaamheid.Het is ook o.a. een taak van de ouderenadviseur om een totaal plaatje te maken bij de huisbezoeken. Dit betekent naast de praktische informatie, advies en hulp, te achterhalen wat de vraag achter de vraag is.En dit op een integere, juiste bejegening met de oudere te bespreken en voor die oudere de juiste, gewenste oplossingen te bedenken, te regelen. Eventueel, indien gewenst, de directe omgeving van de client erbij betrekken. Helaas is mijn ervaring wordt nog steeds door de thuiszorg te weinig de ouderenadviseur erbij gehaald (gelukkig gaat dit steeds beter) en/of is er te weinig aandacht hiervoor bij de intramurale instellingen. Jammer, want immers ieder vindt welbevinden een belangrijk aspect van leven. Zorg dan ook dat je de juiste mensen erbij haalt, de kanalen weet (op de hoogte bent van expertise en mogelijkheden van elkaar) en andere medewerkers intramuraal aanstelt. Dus gezamenlijk ons hard maken van het belang hiervoor naar de overheid. Nog even reageren op de laatste reactie: juist de directe omgeving; familie, kinderen zijn vaker niet in 1e instantie de personen om eenzaamheid of andere emotionele, sociale problemen mee te delen, te bespreken. Eventueel later wel als de client zelf inzicht, grip op haar, zijn leven heeft!
Eenzaamheid is een zeer onderschat probleem in Nederland. Het idee dat het hierbij alleen of voornamelijk om ouderen gaat, is volkomen fout. Eenzaamheid komt tien maal vaker voor bij volwassenen onder de 65, omdat daar nu eenmaal tien maal zo veel van zijn. Van eenzaamheid word je diep ellendig en het maakt de kans op gezondheidsproblemen groot.
Voorkomen van eenzaamheid is daarom van levensbelang. Daarmee kun je niet jong genoeg beginnen. De Stichting Eenzaamheid.info geeft voor iedereen die zichzelf of anderen daarbij wil helpen, veel informatie. Bellen kan ook: 0165 316626.
Eenzaamheid is veel meer aan de orde dan menig mens denkt.
Als je er de tijd en het oog/oor voor hebt, en het wil inzien, zou je schrikkken van de aantallen.
En niet alleen bij ouderen, ook jongere groepen mensen ervaren dit soms zo.
Op de één of andere manier krijg ik nog wel eens een levensverhaal te horen, mijn haren rijzen echt ten berge soms.
Sommige mensen zit het zo hoog, dat ze zomaar klakkeloos tegen een wildvreemde soms hun verhaal gaan doen, als die vreemde de ruimte geeft qua tijd.
Ik hoor nog al eens, bij mijn kinderen wil/kan ik er niet mee aankomen, die hebben het altijd druk, werken hard om alles te bekostigen, werken hard om die vrije tijd die ze hebben te kunnen gebruiken om zo ver en zo lang mogelijk op vakantie te gaan, niet eraan denkend, dat er soms een moeder/vader is, die stikt in zijn/haar verhaal, wat zij/hij niet kwijt kan.
De moraal van dit verhaal is, dat men zo hard werkt/soms ook nog vrijwillig deels, om zichzelf een bevredigend gevoel te geven, vergetend dat de ouders als men die nog heeft, alles opzij gezet hebben om hun kinderen in die baan te kunnen laten komen, zodat ze het goed zouden hebben, maar nu worden diezelfde ouders vergeten op dat kopje koffie na eens in de 3 weken of zo. Waar dan gelijk de drukke agenda verteld wordt, zodat die ouder, die misschien iets had, van zal ik nu…. gelijk weer terug bij af is en zijn/haar mond maar houdt.
Zodoende gaat het voorkomen dat je als wildvreemde de meest uiteenlopende schrijnende zaken te horen kunt krijgen.
Hoe erg is dat niet en in wat voor wereld leven we dan, vraag ik mij af.