Gevoelens van eenzaamheid zijn niet altijd een probleem waarbij door anderen moet worden ingegrepen’, zegt Jan Willem van de Maat van Movisie. ‘Eenzaamheid is onderdeel van het leven, iedereen is wel eens eenzaam. Maar niet iedereen heeft de veerkracht en de sociale vaardigheden om hier iets aan doen.’

Negatieve spiraal

Als de sociale contacten er niet zijn en als ernstige gevoelens van eenzaamheid blijven aanhouden, dan kunnen mensen zich op een negatieve manier ontwikkelen. ‘Dan los je die eenzaamheid niet op door je alleen te richten op het uitbreiden of leggen van sociale contacten’, zegt Van de Maat. ‘Eenzaamheid is voor een deel ook een psychologisch probleem. Eenzaamheid duwt je in een neerwaartse spiraal waardoor je zelfvertrouwen afneemt, je een negatiever zelfbeeld ontwikkelt en negatieve verwachtingen van sociale situaties krijgt. En dan is het erg moeilijk om jezelf te activeren en contacten aan te gaan.’

Eenzaamheid komt niet alleen voor bij ouderen. Bijna een derde van de volwassen Nederlanders voelt zich matig tot sterk eenzaam. Lees in het Dossier Eenzaamheid meer over eenzaamheid en sociaal isolement >>

Activeren

We moeten er vooral voor zorgen dat eenzame mensen positiever naar zichzelf en de wereld om hen heen gaan kijken. ‘Zij moeten dan wel zelf moeite willen doen om hun patroon te doorbreken. Het beste is om in te spelen op hun motivatie. Wat vindt men leuk om te doen? Uit onderzoek blijkt dat vooral maatschappelijke inzet in groepsverband goed werkt. Je vrijwillig inzetten voor een ander zorgt ervoor dat je het gevoel krijgt: ik kan wat, ik ben wat waard. Het verstrekt je zelfvertrouwen en dat doorbreekt daarmee de negatieve spiraal.’

Participeren

Voor de toekomst is het volgens Van de Maat belangrijk om te kijken naar de grotere groep ouderen die door een beperking slechter kan participeren. ‘We leven weliswaar steeds langer, maar de jaren die we winnen zijn vooral jaren in slechtere gezondheid. We moeten goed bedenken hoe ook deze mensen met een beperking een volwaardige plek in de samenleving krijgen.’

We worden steeds ouder, maar we hebben geen oog voor de sociale problemen die daarbij komen kijken. Ouder worden heeft ook donkere kanten waar we de verantwoordelijkheid voor moeten nemen, vindt cultureel antropoloog Anne-Mei The >>

Dementie

Hij noemt als voorbeeld de aanpak ‘Demen Talent’ waarbij mensen met een lichte vorm van dementie vrijwilligerswerk gaan doen in plaats van naar de dagbesteding gaan. ‘Zij vertellen bijvoorbeeld voor de klas wat dementie inhoudt, of werken in het groenonderhoud van Staatsbosbeheer. Daar hebben ze meer aan dan sjoelen bij de dagbesteding, omdat ze zich weer gezien en nuttig voelen en dat lost deels de eenzaamheid ook op.’

Aanpak van eenzaamheid

De aanpak van eenzaamheid is complex. Movisie doet daarom een peiling onder beroepskrachten en vrijwilligers om te weten te komen hoe vaak zij eenzaamheidsproblematiek tegenkomen. En aan welke ondersteuning zij behoefte hebben om eenzaamheid nog beter aan te pakken. Bent u als beroepskracht of vrijwilliger ook actief bij de aanpak van eenzaamheid? Vul hier de enquête in. Het invullen kost ongeveer 10 minuten tijd. Als u de enquête volledig invult, maakt u kans op € 450,- voor een door u gekozen maatschappelijke bestemming. Als deelnemer wordt u uitgenodigd voor een kennisbijeenkomst zodra de uitkomsten van de peiling bekend zijn.