Door Alexandra Sweers – Eerwraak is een manier om de aangetaste eer van de familie te redden. Vaak zijn het vrouwen die in opspraak komen, omdat zij zich volgens de familie onzedelijk hebben gedragen of iets hebben gedaan wat sociaal onacceptabel is. De familie bepaalt dan dat met wraak de eer kan worden hersteld. In sommige gevallen moeten de vrouwen, en dat gebeurt ook in Nederland, het met de dood bekopen.

Auto-ongeluk
Eerwraak maakt mentaal – en in sommige gevallen ook fysiek – dood, zegt Celal Altuntaş, maatschappelijk werker bij Zebra. ‘Vrouwen worden mishandeld, gedwongen een huwelijk aan te gaan of door de familie verstoten. Of tegen hun wil ontvoerd naar het land van herkomst. Maar ook zijn er gevallen waarbij de familie zorgt voor een dodelijk auto-ongeluk of zelfs een moordenaar inhuurt.’

Verliefd
Belangrijk is dan ook om preventief hulp te verlenen, stelt Altuntaş. ‘We weten niet precies waar de slachtoffers en daders zitten. Daarom is het belangrijk om veel voorlichting te geven.’ Welzijnsorganisatie Zebra richt haar campagne op potentiële daders. ‘Met posters, flyers, voorlichting en gastlessen dragen we de boodschap uit dat ook daders hulp kunnen vragen. Wil je vrouw van je scheiden en weet je niet wat je moet doen, of is je dochter verliefd op een verkeerde persoon, dan is er hulp.’

Moord
De maatschappelijk werker vertelt dat potentiële daders zelf niet altijd achter eerwraak staan. ‘Vaak staan zij onder grote druk van de rest van de familie.’ Altuntaş spreekt uit ervaring: hij werd op zijn vijftiende door zijn familie uitgekozen om de moord op zijn twee neven in Turkije te vergelden.

Achterlijk
‘Als een potentiële dader om hulp vraagt, gaan we samen met alle partijen kijken hoe we de problemen kunnen oplossen. Geen eenvoudige kwestie en ook risicovol’, stelt Altuntaş. De maatschappelijk werker stelde eerder in een interview met Trouw dat hulpverleners het risico op eerwraak onderschatten. ‘Zij moeten meer kennis vergaren over dit onderwerp en zich laten informeren door de juiste mensen. Zeker als Westerling is dit culturele fenomeen lastig te begrijpen. Ik kan me voorstellen dat je het als Nederlander iets achterlijks vindt. Het gevaar is dat je dus niet kunt signaleren welke kant het opgaat.’

Seinen op rood
Altuntaş was tot voor kort aangesloten bij het Kernteam Eergelateerd Geweld (KEG) in Den Haag. Het KEG en Bureau Jeugdzorg raakten in opspraak door de verdwijning van de 18-jarige Suat. Zij werd op jonge leeftijd uitgehuwelijkt en vervolgens verkracht en mishandeld. Maart dit jaar werd Suat meegenomen naar het buitenland, ondanks dat zij al lange tijd bekend was bij jeugdzorg. ‘Achteraf gezien zijn we misschien iets te goedgelovig geweest’, gaf de bestuurder van Bureau Jeugdzorg Haaglanden in NOVA toe. Altuntaş drong er destijds op aan het meisje niet terug te laten keren naar haar ouders. Volgens de maatschappelijk werker stonden alle seinen op rood. Jeugdzorg sloeg het advies in de wind. Suat is nog steeds spoorloos.

Lees ook:

Dossier eerwraak

Meer weten? Lees dan ook de gratis Zorg + Welzijn Nieuwsbrief. Daarvoor kunt u zich hier aanmelden. 

Bron: Foto:ANP/Juan Vrijdag