Door Wil Verschoor – Niet-westerse, laagopgeleide mannen hebben vaak een achterstand op hun vrouwen. Ze hebben vaak geen werk (meer) en zijn niet maatschappelijk actief. Daardoor raken ze hoe langer meer geïsoleerd van de maatschappij. Ondertussen ontwikkelen hun vrouwen zich wel. Bijvoorbeeld door cursussen te doen en bijscholing te volgen. Voor mannen lijken er maar weinig van dit soort activiteiten te zijn. Zij blijven achter in hun ontwikkeling en remmen daardoor de emancipatie van hun vrouwen en dochters.
Ook uit onderzoek komt dit naar voren. In de nota ‘Meer kansen voor vrouwen’ (2007) benoemt de overheid het bevorderen van de emancipatie van mannen en jongens uit etnische minderheidsgroeperingen daarom zelfs expliciet als doel. Wat gebeurt er op dit moment al op het gebied van de emancipatie van allochtone mannen? Een zoektocht via internet levert weinig op. Het thema mannenemancipatie leeft kennelijk nog niet echt of activiteiten zijn niet beschreven en gedocumenteerd. Hierna geef ik een schets van de initiatieven die tot nu toe ontplooid zijn.
Ook voor mannen
De Stichting Turkse Vrouwen Utrecht ontwikkelde gender- en empowermenttrainingen voor vrouwen én mannen. Doel is verbetering van ongelijke machtsverhoudingen tussen mannen en vrouwen in migrantengemeenschappen. Het ontwikkelde methodiekhandboek werd in diverse Utrechts wijken uitgetest in zowel mannen- als vrouwen- als jongerengroepen en is overdraagbaar op andere groepen met een vergelijkbare positie in de samenleving.
Vadercentrum Den Haag
In 2000 is het Vadercentrum Adam in Den Haag opgericht met als doel mannen te stimuleren zich verder te ontplooien en betrokken te zijn bij hun gezin. Inmiddels zijn er 2500 geregistreerde deelnemers die zich bezighouden met activiteiten als zwemmen, yoga, fitness, taallessen, EHBO-cursussen, voorlichtingsbijeenkomsten en kleermakerscursussen. Ook is er een buurtvaderproject waarin Marokkaanse sleutelfiguren een toeziend oog houden in de wijk, worden sollicitanten geknipt en kunnen zij passende kleding uitzoeken voor hun gesprek, is er een weggeefwinkel, een ontmoetingsruimte met koffie, thee, kranten, spelletjes, computers en naaimachines, een werkplaats met gereedschap en wordt er twee keer per week gekookt. Het Vadercentrum is er voor álle mannen uit de buurt. Omdat het in een multiculturele buurt staat, komen er meer allochtone dan autochtone vaders.
E-team
Op initiatief van het Platform Buitenlanders Rijnmond is sinds 2007 een emancipatieteam (het e-team) actief. Twaalf Rotterdamse mannen van verschillende etnische en religieuze achtergrond zijn getraind in emancipatieonderwerpen en zetten zich nu in om het thema bespreekbaar te maken in het eigen netwerk, op festivals en op bijeenkomsten van allochtone vrijwilligersorganisaties. Doel is om het thema mannenemancipatie op de kaart te zetten en bewustwording op gang te brengen over de rol van de mannen thuis en in de maatschappij. Deze twaalf ambassadeurs zijn vaak werkende mannen. Het Platform Buitenlanders Rijnmond wil de groep graag verder uitbreiden.
Man actief
In 2008 ontwikkelden Vizyon (een stichting die sociaal maatschappelijke projecten initieert) en MOVISIE Man actief, een methodiek voor de activering van allochtone mannen in een kwetsbare positie. In de methodiek is gekozen voor een aanpak die gericht is op de cultuur en identiteit van de mannen, omdat juist binnen dat domein de blokkades liggen voor participatie en emancipatie. Dit wordt bevestigd in interviews met de mannen zelf.
Hoe gaat Man actief in zijn werk? De mannen die deelnemen aan Man actief volgen gedurende tien weken een intensieve training waarin zij gestimuleerd worden om een actieve rol te vervullen in de samenleving. Zij worden uitgenodigd om na te denken over hun rol in het gezin en in de maatschappij. Thema’s daarbij zijn identiteit en cultuur, identiteit en samenleving, man-zijn, het gezin, religie, gezondheid en arbeid. Elk thema wordt eerst besproken en uitgediept, waarna ook de praktijk aan bod komt. Daartoe worden gastsprekers uitgenodigd of bezoeken de mannen organisaties als sportclubs, CWI’s, bedrijven, kerken, bibliotheken, vrijwilligersorganisaties of musea. Vervolgens gaan de mannen zelf aan de slag gaan met de nieuw verworven inzichten. Er loopt daarom een paralleltraject waarin ze onder begeleiding werken aan het realiseren van hun persoonlijke doel: actief deelnemen aan de maatschappij in de vorm van een cursus, betaald werk, vrijwilligerswerk dan wel andere zinvolle bezigheden.
Doorstromen
Man actief kan ingezet worden door gemeenten en gemeentelijke organisaties, zoals Diensten Werk en Inkomen en Diensten Maatschappelijke Ontwikkeling, door lokale organisaties voor welzijn of maatschappelijke ontwikkeling en buurthuizen. De methodiek ondersteunt gemeenten bij de realisatie van doelstellingen van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), de Wet werk en bijstand (WWB) en de Wet Inburgering (Wi). Aan het eind van het traject stroomt een deel van de deelnemers immers door naar (vrijwilligers)werk of een ander vervolgtraject.
Vorig jaar is de methodiek getest in vier grote steden. De helft van de mannen stroomde na afloop door naar (vrijwilligers)werk of ander vervolgtraject. De overige deelnemers zijn bereikt, getraind en geactiveerd. De groepen kunnen natuurlijk ook worden voortgezet, bijvoorbeeld met een aansluitende cursus of een vervolg op het activeringsprogramma. Tegelijkertijd laten de pilots zien dat de omstandigheden elke keer weer zeer verschillend zijn. Eén van de conclusies is dan ook dat de methodiek vooral moet worden beschouwd als een kookboek: het geeft aan hoe je een gerecht kunt bereiden, maar hoe de maaltijd uiteindelijk smaakt en eruitziet, hangt af van de kok en de ingrediënten.
In het voorjaar van 2009 verschijnen er twee publicaties over Man actief. In Man actief: activering van allochtone mannen in een kwetsbare positie staat de methodiek beschreven. Het Trainershandboek Man actief biedt een praktisch draaiboek van het trainingsprogramma. ‘
Hoe verder?
Duidelijk is dat de emancipatie van allochtone mannen nog in de kinderschoenen staat. Verspreid over het land is een klein aantal projecten ontwikkeld. Er zijn lokaal ongetwijfeld meer initiatieven, maar het is een teken aan de wand dat die via internet niet te vinden zijn. Om allochtone vrouwen én mannen de kans te geven zich te ontwikkelen en actief lid te zijn van de maatschappij is een samenhangende agenda voor de toekomst nodig. Opgesteld door mannen- en vrouwen(zelf)organisaties, professionals, maatschappelijke organisaties, kenniscentra en overheden. Gezamenlijk kunnen zij aangeven wat er verder moet gebeuren en zorgen voor de daadwerkelijke uitvoering. Laat het een agenda zijn met visie, creativiteit, inspiratie en ook humor.
Voor meer informatie:
