In de ggz is het werken met ervaringsdeskundigen niet nieuw, nu wordt er ook in andere domeinen gekeken of de ervaringsdeskundigen kunnen bijdragen in de ondersteuning aan mensen, vertelt Anouk Poll van kenniscentrum Movisie. Dan valt er te denken aan ondersteuning bij de aanpak van huiselijk geweld, armoede of bijvoorbeeld opvoedingsproblemen.

Opbrengst

Drie regionale cliëntenorganisaties werkten vorig jaar met een pilot: ZOG Midden Holland (Gouda en omgeving), Stichting Door en Voor (regio Noordoost Brabant) en TEAM ED (Amsterdam). ‘Zo blijkt dat iedereen er baat bij heeft’, zegt Poll. Cliënten voelden zich gehoord en begrepen, hun zelfvertrouwen nam toe, ze werden actiever buitenshuis, ze breidden hun sociale contacten uit. Praktische ondersteuning en bemiddeling naar geschikte hulpverlening kwam ook voor, tot zelfs het voorkomen van dakloosheid.

Contact

‘Kwetsbare burgers hebben een ander soort contact met ervaringsdeskundigen’, weet Poll. ‘Zij voelen de herkenning en erkenning. Het zijn soms mensen die bijvoorbeeld niet goed in het systeem passen en waren afgehaakt bij professionele hulpverlening.’ Ook de ervaringsdeskundigen zien het werk als een meerwaarde. ‘Zij kunnen hun moeilijke ervaringen op een positieve manier inzetten. Wat zij hebben meegemaakt krijgt nu een doel en zo een heel andere betekenis’, zegt Poll. Bovendien zien gemeenten dat er een nieuw aanbod ontstaat, daar waar professionele hulp niet altijd werkt.’

Werken met ervaringsdeskundigen wint terrein binnen de ggz en de verslavingszorg. Maar dat loopt niet altijd heel soepel. Lees hier meer >>

Deskundig

Niet iedereen kan zomaar andere mensen helpen, omdat hij simpelweg hetzelfde heeft meegemaakt als de hulpvrager. ‘De ervaringsdeskundige is speciaal opgeleid om zijn eigen ervaring verantwoord in te zetten’, legt Poll uit. ‘We maken dus echt een onderscheid tussen ervaringskennis en ervaringsdeskundig.  Je moet als organisatie goed bedenken hoe je de ervaringsdeskundigheid in gaat zetten, wat zijn of haar taken zijn, je doet aan intervisie en blijft in gesprek: kan je het aan en werkt dit goed?’

Samenwerking

Er is nog veel onbekendheid over het samenwerken met ervaringsdeskundigen, merkt Poll. ‘Zij worden in een team met professionals daarom niet altijd voor vol aangezien. Het is niet zo dat de komst van ervaringsdeskundigen ervoor zorgt dat de professional de deur uit kan’, benadrukt ze. ‘Wanneer professionals eenmaal in aanraking komen met de ervaringsdeskundigen, denken ze vaak: “Goh, dat is van meerwaarde!”. Het is vaak de onbekendheid die professionals wantrouwig maakt.’

Handreiking

Anne-Marie van Bergen, Anouk Poll en haar collega’s maakten een handreiking met allerlei tips en adviezen op basis van de drie pilots. ‘Zodat andere regio’s daar gebruik van kunnen maken’, aldus de onderzoeker. ‘Er staan belangrijke dingen in waar je aan moet denken en die je moet regelen.’ Welke vragen moet je bijvoorbeeld in de oriëntatiefase beantwoorden als je aan de slag wil met ervaringsdeskundigen in de wijk? Hoe maak je een goed projectplan? Hoe zet je ervaringsdeskundigheid in? Welke rol krijgen zij en hoe evalueer je op een goede manier?

Download hier de handreiking: Ervaringsdeskundigheid in de wijk, hoe organiseer je het?

De foto bij dit artikel dient ter illustratie. De personen op de foto zijn geen ervaringsdeskundigen, noch cliënten.