Aanbesteden kost de gemeenten veel geld en tijd, dus ‘weg ermee,’ betoogde wethouder Ralf Krewinkel van Kerkrade vorige week op de site. Mag niet, volgens de directeur-generaal Interne Markten van de Europese Commissie. Schoonmaken is een commercieel product waarop de strenge aanbestedingsregels van toepassing zijn. Renske Leijten van de SP: ‘Ze snappen duidelijk niets van de aard van de huishoudelijke zorg. Het wetsvoorstel gaat gewoon door.’

Verplicht
‘Door de gemeenten in te kopen hulp bij het huishouden valt onder de aanbestedingsregels.’ Dat schrijft de directeur-generaal Interne Markten in een brief aan het ministerie van VWS. De Tweede Kamer had naar aanleiding van een wetsvoorstel van de SP om de aanbestedingen af te schaffen, gevraagd om een EU-reactie.  De vraag is of gemeenten verplicht zijn om onder de Wmo de hulp bij het huishouden aan te aanbesteden.

Niet dus
Verschillende gemeenten zoeken een manier om de aanbestedingsregels te omzeilen. In Raalte en andere Overijsselse gemeenten begon eind vorig jaar het openbare verzet tegen de Europese aanbestedingen. In februari erkenden de Tweede Kamer en de regering dat de uitgebreide Europese aanbesteding van thuiszorg niet verplicht is. Niet dus, zegt de Europese Commissie nu.

Miskent
‘Huishoudelijke verzorging is zorg en geen economische activiteit,’ zegt Renske Leijten (SP) in een reactie op de brief. ‘De Europese Commissie adviseert om de huishoudelijke zorg te zien als commercieel en miskent daarmee de waarde van de huishoudelijke zorg. Ze snappen duidelijk niets van de aard van de huishoudelijke zorg. Gelukkig betreft het een advies en geen oordeel.’ Het wetsvoorstel gaat dan ook gewoon door, denkt Leijten. ‘Linksom of rechtsom moet worden voorkomen dat huishoudelijke zorg verwordt tot schoonmaakdienst.’

Loskoppelen
Volgens Elies Steyger, hoogleraar rechtsgeleerdheid aan de Vrije Universiteit Amsterdam, is de vraag of huishoudelijk werk valt onder de zogeheten 2B-diensten, die niet Europees aanbesteed hoeven te worden. Volgens haar staan gemeenten voor een belangrijke beslissing: Koppel je de huishoudelijke taken los van de verzorging of niet? ‘Het is nu aan de gemeenten om te bepalen hoe zij de diensten op basis van de Wmo gaan aankleden. Als je de verzorging loskoppelt van het schoonmaakwerk, moet je dat schoonmaakwerk aanbesteden. Voor de verzorging geldt dat niet.’

Ondoenlijk
Ook brancheorganisatie ActiZ vindt dat huishoudelijke hulp zorg is en geen schoonmaakwerk. ‘Recent is ook door Sociale Zaken aangegeven dat Wmo activiteiten zoals huishoudelijke hulp als zorg moeten worden bestempeld,’ aldus woordvoerder Jaap Knoppert. ‘Verder zijn wij van mening dat het ondoenlijk is om huishoudelijke hulp op te delen in een component schoonmaak en een component zorg. Wij blijven pleiten voor een verlicht aanbestedingsregime aan de hand van objectieve, transparante criteria.’

Procedure
Gemeenten die de interpretatie van de Europese Commissie willen aanvechten bij het Hof van Justitie hebben een lange weg te gaan, volgens hoogleraar Steyger. ‘Er moet dan eerst een procedure lopen op nationaal niveau, waarna de zaak mogelijk bij het Hof wordt neergelegd.’

Meer nieuws in uw inbox? Klik hier voor de gratis Zorg + Welzijn Nieuwsbrief. Voor meer achtergronden en opinies, neem hier een abonnement op Zorg + Welzijn Magazine.

Bron: foto: ministerie van VWS