De Regionale Toetsingscommissies Euthanasie (RTE’s) toetsen of de arts, die de euthanasie heeft gemeld, zorgvuldig volgens de wet heeft gehandeld. In 2014 telden de RTE’s 5306 euthanasiemeldingen. Dat is een stijging van 10 % ten opzichte van 2013 (4829). In de meeste gevallen was kanker de oorzaak van het uitzichtloos en ondraaglijk lijden.

Dementie

In 2014 is het aantal meldingen van euthanasie toegepast bij patiënten met dementie of psychiatrie gedaald. Er waren 41 meldingen van euthanasie bij patiënten met een (uitbehandelde) psychiatrische aandoening en 81 meldingen van patiënten met dementie. In 2013 waren dat respectievelijk 42 en 97 meldingen.

In het eerste half jaar van 2015 heeft de Levenseindekliniek al meer psychiatrische patiënten geholpen bij euthanasie dan in heel 2014. Een verzoek tot euthanasie voor deze groep patiënten moet door psychiaters beoordeeld worden, maar het lukt niet om alle verzoeken te behandelen >>

Beginfase

In de gevallen van dementie ging het vrijwel steeds om patiënten die zich in de beginfase van het proces van de dementie zaten. Dat is de fase waarin ze nog inzicht hadden in hun ziekte en de symptomen. Zij worden gezien als wilsbekwaam, omdat ze de gevolgen van hun verzoek nog konden overzien, aldus de RTE’s. De arts moet er namelijk van overtuigd zijn dat een euthanasieverzoek vrijwillig en weloverwogen is.

Is hulp bij zelfdoding nu wel of niet strafbaar? En wat is het verschil tusseneuthanasie en palliatieve sedatie? Lees hier wat je moet weten over euthanasie en zelfdoding >>

Wilsverklaring

De Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde (NVVE) vindt dat artsen nog vaak terughoudend zijn om euthanasie bij dementie en psychiatrische aandoeningen toe te passen. De vereniging roept daarom de artsenfederatie KNMG en de Landelijke Huisartsenvereniging  (LHV) op om te kijken wat de bereidheid is onder artsen om euthanasie uit te voeren bij deze moeilijke gevallen en hen daarbij te begeleiden.

Wilsbekwaam

Een van de zorgvuldigheidseisen bij een euthanasieverzoek is dat er sprake moet zijn van ondraaglijk en uitzichtloos lijden. Nu is dementie wel uitzichtloos, maar veel artsen vinden dat zij alleen de ondraaglijkheid van het lijden kunnen vaststellen wanneer een gesprek met de patiënt nog mogelijk is. Volgens de NVVE komen hierdoor vooral mensen in een vroeg stadium van dementie in aanmerking voor euthanasie.

Latere fase

De NVVE zou willen dat de waarde van de schriftelijke wilsverklaring gerespecteerd wordt. Daarin staan de wensen op medisch gebied over bijvoorbeeld een behandelverbod, euthanasieverbod of niet-reanimeren wanneer men dat zelf niet meer kenbaar kan maken. Op die manier kunnen ook mensen in een later stadium van dementie in aanmerking komen voor euthanasie.