Naar schatting kan een kwart van de cliënten door de aanscherping van de AWBZ geen aanspraak (meer) maken op ondersteunende en activerende begeleiding (OB en AB). Dat zijn zo’n 60.000 mensen, zo blijkt uit het onderzoek ‘Kan de mantelzorger dit aan?’ Het gaat dan vooral om het verdwijnen van zorg voor kwetsbare groepen. ‘Voor de mantelzorgende partner van een dementerende oudere betekent dit dat drie dagen dagopvang in een verpleeghuis wegvallen. En dat hij of zij weer 24 uur per dag moet zorgen,’ zegt Susan Feith, onderzoeker bij Vilans, kenniscentrum voor langdurige zorg. ‘Een boodschap doen of familiebezoek is er niet meer bij.’ Geen respijt meer dus voor veel mantelzorgers.
Extra zwaar
‘Het lastige is,’ vervolgt Feith, ‘dat mensen met een lichte beperking er als eerste uitvallen. Juist bij groepen als beginnend dementerenden, jonge psychiatrische patiënten en eenzame allochtone ouderen is de mantelzorg extra zwaar. Dat komt omdat zij toch al een klein sociaal netwerk hebben.’ Ze noemt als voorbeeld de vroeg dementerende oudere, wiens mantelzorgers juist in de beginfase veel informatie en begeleiding nodig hebben. ‘Daar wordt nu geen rekening mee gehouden. De ernst van de aandoening is het criterium, niet de zwaarte van de mantelzorg.’
Onzichtbaar
Iedereen die nu recht heeft op begeleiding, wordt dit jaar opnieuw geïndiceerd door indicatiecentrum CIZ. Feith: ‘Maar veel mensen begrijpen het formulier niet dat ze krijgen, gooien het weg, en zijn dus automatisch hun indicatie kwijt.’ Er hebben zich ook nog maar weinig mensen met hulpvragen gemeld bij officiële kanalen als Wmo-loketten en MEE, die de overgang voor mantelzorgers begeleidt. De grootste bedreiging zit volgens het onderzoek dan ook in het onzichtbaar blijven van overbelaste mantelzorgers, en daardoor het te laat inzetten van ondersteuning. Om dat te voorkomen, moet de gemeente meer de regie pakken, adviseert het Expertisecentrum Mantelzorg. ‘Mantelzorgers moeten in staat worden gesteld te participeren in de samenleving. Zij vallen ook onder de Wmo. En daarom moet dit probleem volgens het Wmo-principe door de gemeente worden opgepakt,’ aldus Feith.
Creatieve oplossingen
Veel gemeenten zijn nog te afwachtend, blijkt uit het onderzoek. Daar loopt het spaak. ‘De Wmo-gedachte is om mensen zelfredzaam te maken en het sociale netwerk de oplossing te laten vinden. Maar de gemeente kan zich wel afvragen: wie staan eromheen, wie denkt er mee? Feith: ‘De mantelzorger van de dementerende oudere die nu weer 24 uur moet zorgen, zou de inzet van een vrijwilliger goed kunnen gebruiken.’ Feith roept gemeenten op lokale zorg- en welzijnspartijen samen te brengen en op zoek te gaan naar creatieve en goedkopere oplossingen.
Dit artikel is onderdeel van het nieuwe Z+W katern ‘Wmo-Extra’. Een speciaal katern van zes pagina’s, rondom de Wet maatschappelijke ondersteuning.
Meer weten? Lees dan ook de gratis Zorg + Welzijn Nieuwsbrief. Daarvoor kunt u zich hier aanmelden.
Bron: Foto: ANP/Lex van Lieshout
Door dit amendement wordt er aan de al bestaande Wmo-voorzieningen een nieuwe voorziening: begeleiding, toegevoegd. Tot nu toe was het niet mogelijk om hier een Wmo indicatie voor aan te vragen omdat dit niet in de Verordening was opgenomen.
De voorziening kan zijn een dagopvang/dagbesteding; de gemeente koopt dit dan in met Wmo-middelen bij gecontracteerde leveranciers. Door een individuele voorziening kunnen clienten met een PGB de regie behouden en met het geld zelf begeleiding inkopen/huren.
Een achterliggende gedachte is geweest om te voorkomen dat mantelzorgers door de bezuinigingen in de AWBZ te zwaar belast worden.
In onze gemeente wordt er voor verschillende voorzieningen een inkomensafhankelijke eigen bijdrage gevraagd. Controle op besteding van het PGB is uitbesteed aan het WMO-kantoor.
Nou, de laatste dan.
Ik ben het uiteraard wel eens met de constatering, dat veelal de mantelzorg(st)er tekort lijkt te komen. Deels omdat de mantelzorg(st)er daar zelf onvoldoende ‘oog voor heeft’
Maar in de werkinstructies van het CIZ is opgenomen, dat mantelzorg zelfstandig ‘meege-indiceert’ moet en kan worden. Dat moeten gemeenten dan ook wel, voor zover het geen AWBZ maar Wmo betreft, in hun eigen indicatieproces opnemen (en in de verordening en beleidsregels opnemen!)
Mijn vorige reactie lijkt niet geplaatst te zijn, dus nog een keer.
Het gezegde in het artikel is aperte onzin. In de her-indicatie volgens de nieuwe instructies conform de pakketmaatregel gaat het nu juist om de ernst (zwaarte) ven de beperking tot zelfredzaamheid! En JUIST NIET om de zwaarte van de aandoening!
Oriënteer je eerst goed, voordat je hier deze foutieve informatie laat publiceren!
@Helga Dulfer. Kun je misschien, met gepaste trots, vertellen waar die algemene en individuele voorzieningen uit bestaan en zo ook voor die individuele voorziening in de vorm van een PGB !? Het lijken mij vrij normale aspecten van een redelijk aangepaste Verordening aan de ‘eisen des tijds’ …?!
Met gepaste trots kan ik kan u melden dat op initiatief van de CDA-fractie, de gemeenteraad van Voorschoten een amendent op de Verordening voorzieningen maatschappelijke ondersteuning 2010 unaniem heeft aangenomen. Hiermee worden voorzieningen mogelijk die voor een selecte doelgroep beperkingen bij het ontmoeten van medemensen en het onderhouden en in stand houden van maatschappelijke verbanden compenseert. Het betreft een algemene voorziening; een individuele voorziening in natura; alsmede een individuele voorziening in de vorm van een persoonsgebonden budget (PGB).