Al enkele jaren nemen de grote banken hun maatschappelijke taak om oudere klanten weerbaar te maken tegen financieel misbruik serieus. Dat is begonnen met de campagne in 2016 tegen financieel misbruik van ouderen van toenmalig staatssecretaris Martin van Rijn, die de banken bij het tegengaan van financieel misbruik betrok. Bankmedewerkers kunnen signalen van financieel misbruik snel herkennen en eventueel stappen ondernemen. Maar uitsluitend met toestemming van de klant.

Financieel misbruik

De toestemming van de – oudere – klant is niet zelden het probleem als er sprake van financieel misbruik lijkt te zijn. De oudere die door familie of naasten wordt uitgebuit heeft grote moeite zelf te erkennen dat hij of zij wordt misbruikt. Financieel misbruik is de meest voorkomende vorm van ouderenmishandeling: Volgens onderzoek van het Wetenschappelijk Onderzoek en Documentatiecentrum (WODC) heeft één op de twintig thuiswonende 65-plussers hiermee weleens of vaker te maken. Afgelopen de zomer is de overheid wederom een campagne gestart tegen ouderenmishandeling en financieel misbruik: “Het houdt niet op, totdat je iets doet.”

Signalen oppikken

De Rabobank heeft veel ouderen in haar klantenbestand en begeleidt deze ouderen met hun bankzaken. De bank heeft al enkele jaren een productmanager wonen, met een speciale focus voor ouderen en langer zelfstandig wonen. Roxane Faujdar vervult deze functie: ‘Wij geven voorlichting aan ouderen over hoe je veilig je bankzaken organiseert. Dat doen we bij bijeenkomsten in bibliotheken of verzorgingshuizen, op plekken waar ouderen samenkomen. We geven ook voorlichting aan professionals in wijkteams en in de zorg. Zij kunnen signalen van misbruik oppikken en in samenwerking met onze klanten kunnen wij als bank dan stappen ondernemen om het financieel misbruik te stoppen. De klant moet daar altijd toestemming voor geven.’

Financiële situatie

De Rabobank biedt ook aan alle bankmedewerkers een e-learning aan waarin duidelijk wordt hoe signalen van financieel misbruik zijn te herkennen. ‘Wij spreken mogelijk getroffen ouderen in onze bankkantoren’, zegt Faujdar. ‘Je ziet fysieke signalen van stress of slechte uiterlijke verzorging. Mensen komen met hun naaste naar de bank voor een volmacht of willen een en/of rekening openen. In de e-learning krijgen bankmedewerkers tips over hoe ze het gesprek met de klant aangaan als ze een niet-pluis gevoel hebben. Alle banken werken met een stappenplan in zo’n situatie; dat begint met een onderzoek naar de financiële situatie van de klant tot een eventuele melding bij Veilig Thuis als er daadwerkelijk sprake is van misbruik.’

Maatschappelijke bank

Waarom is het opsporen van financieel misbruik een taak van de bank? ‘Allereerst omdat het altijd om een bankrekening gaat’, zegt Faujdar, ‘dus wij zijn er altijd bij betrokken en kunnen direct maatregelen nemen als dat nodig is. Wij hebben veel senioren onder onze klanten, wij hebben een goed lokaal bankennetwerk en wij zijn een maatschappelijke bank. We willen onze maatschappelijke taak goed uitvoeren. Niet alleen bij financieel misbruik maar ook door kwetsbare mensen te helpen veilig ouder te worden. Wij kijken bijvoorbeeld ook met onze oudere klanten naar doorstroommogelijkheden naar een andere woning of geven verbouwingsadviezen als er geld nodig is voor een extra hypotheek.’

Keten

Belangrijk is uiteraard de “ketensamenwerking” met partijen in het sociaal domein. De Rabobank werkt samen met partners in 62 lokale allianties tegen financieel misbruik van ouderen. Daarin zitten huisartsen, politie, wijkteamleden en andere sociale professionals. Faujdar: ‘Het is belangrijk dat je elkaar weet te vinden als het nodig is, dat je elkaar tips kunt geven over hoe je financieel misbruik kunt aanpakken. Wij hebben bijvoorbeeld dit jaar in Zoetermeer van januari tot juni 25 gevallen van financieel misbruik kunnen voorkomen. Dat vind ik toch zeker wel een succes.’